حق شکایت در صورت قطع برق، آب و اینترنت در شرایط جنگی: راهنمای حقوقی ۱۴۰۴

مشاوره حقوقی به شما کمک می‌کند تا در صورت اختلال در زندگی ناشی از قطع برق، آب و اینترنت در شرایط جنگی، حقوق قانونی خود را پیگیری کنید. با توجه به درگیری‌های اخیر ایران و اسرائیل (مانند حملات موشکی ۲۳ خرداد ۱۴۰۴)، قطع خدمات زیرساختی مانند برق، آب و اینترنت به دلیل جنگ یا خرابکاری، زندگی مردم را مختل کرده است. این مقاله، با استناد به قوانین ایران در سال ۱۴۰۴، امکان شکایت، حقوق شهروندان، مراحل پیگیری، و نکات حقوقی را به‌طور جامع و به زبان ساده توضیح می‌دهد.

 فهرست مطالب

• قطع خدمات زیرساختی در شرایط جنگی
• مبنای قانونی
• حقوق شهروندان در قطع برق، آب و اینترنت
• امکان شکایت و مسئولیت‌ها
• مراحل پیگیری شکایت
• نکات حقوقی کلیدی
• موانع احتمالی
• هزینه‌ها
• پیشگیری از خسارات
• کلام آخر

قطع خدمات زیرساختی در شرایط جنگی

قطع برق، آب و اینترنت در شرایط جنگی ممکن است به دلایل نظامی (مثل حملات موشکی به زیرساخت‌ها)، خرابکاری، یا محدودیت‌های اضطراری دولت رخ دهد. طبق قانون مدیریت بحران (مصوب ۱۳۹۸)، دولت موظف به مدیریت این بحران‌ها و حمایت از شهروندان است، اما قطع خدمات ممکن است موقتاً اجتناب‌ناپذیر باشد.

مصادیق اخیر:

• قطع برق و آب در تهران و خوزستان پس از حملات موشکی اسرائیل (۲۳ خرداد ۱۴۰۴).
• اختلال سراسری اینترنت به دلیل محدودیت‌های امنیتی یا آسیب به زیرساخت‌ها.

مثال: ساکنان تهران پس از انفجار در نیروگاه، ۴۸ ساعت بدون برق و آب ماندند و کسب‌وکارهای آنلاین متضرر شدند.

مبنای قانونی

حقوق شهروندان و امکان شکایت در قطع خدمات زیرساختی بر اساس قوانین زیر بررسی می‌شود:

• قانون اساسی ایران: اصل ۲۹ (حق تأمین اجتماعی) و اصل ۴۳ (تأمین نیازهای اساسی مانند آب و برق).
• قانون مدیریت بحران (۱۳۹۸): ماده ۸، وظیفه دولت در تأمین خدمات ضروری در بحران.
• قانون توزیع عادلانه آب (مصوب ۱۳۶۱): ماده ۱، حق دسترسی به آب سالم.
• قانون مسئولیت مدنی (مصوب ۱۳۳۹): ماده ۱، جبران خسارات ناشی از تقصیر دولت یا اشخاص.
• کنوانسیون چهارم ژنو (۱۹۴۹): ماده ۵۵، وظیفه دولت در تأمین نیازهای اساسی غیرنظامیان در جنگ.
• قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (مصوب ۱۳۸۰): ماده ۱۲، جبران خسارات ناشی از قطع خدمات عمومی.

نکته: در شرایط جنگی، قطع خدمات ممکن است به‌عنوان فورس ماژور (قوه قهریه) تلقی شود، اما دولت همچنان موظف به جبران خسارات یا ارائه حمایت است.

حقوق شهروندان در قطع برق، آب و اینترنت

1. حق دسترسی به خدمات ضروری

• طبق اصل ۴۳ قانون اساسی و ماده ۸ قانون مدیریت بحران، دولت موظف است آب، برق و ارتباطات را به‌صورت پایدار یا موقت (مثل ژنراتور یا آب‌رسانی سیار) تأمین کند.
• مثال: در خوزستان، پس از قطع آب، کامیون‌های آب‌رسانی توسط مدیریت بحران اعزام شدند.

2. حق جبران خسارت

• خسارات مالی: طبق ماده ۱۲ قانون تنظیم مقررات مالی دولت، در صورت خسارت به کسب‌وکارها یا اموال (مثل فاسد شدن مواد غذایی به دلیل قطع برق)، امکان مطالبه خسارت از دولت یا شرکت‌های خدماتی وجود دارد.
• خسارات جانی یا روانی: اگر قطع خدمات منجر به آسیب (مثل تشدید بیماری به دلیل نبود برق برای دستگاه تنفسی) شود، طبق ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، خسارت قابل مطالبه است.
• مثال: صاحب رستورانی در تهران، با ثبت خسارت فاسد شدن مواد غذایی، وام جبرانی گرفت.

3. حق اعتراض و شکایت

• شهروندان می‌توانند در صورت عدم ارائه خدمات یا تأخیر در جبران خسارت، به مراجع قضایی یا اداری شکایت کنند.
• مراجع صالح: دیوان عدالت اداری (علیه دولت) یا دادگاه عمومی حقوقی (علیه شرکت‌های خدماتی).

4. حق حمایت اضطراری

• در شرایط جنگی، هلال‌احمر و مدیریت بحران موظف‌اند کمک‌های معیشتی (آب، غذا، ژنراتور) ارائه کنند.
• مثال: هلال‌احمر در ایلام، به مناطق بدون برق، بسته‌های غذایی و آب توزیع کرد.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

امکان شکایت و مسئولیت‌ها

1. موارد قابل شکایت

• تقصیر دولت یا شرکت‌های خدماتی: اگر قطع خدمات ناشی از سهل‌انگاری (مثل عدم تعمیر زیرساخت‌ها) باشد، امکان شکایت وجود دارد.
• عدم جبران خسارت: اگر دولت یا شرکت‌ها از پرداخت خسارت امتناع کنند، می‌توان شکایت کرد.
• محرومیت از خدمات ضروری: اگر گروه‌های آسیب‌پذیر (مثل بیماران) از حمایت محروم شوند، شکایت قابل پیگیری است.

2. موارد غیرقابل شکایت

• فورس ماژور: اگر قطع خدمات به دلیل حملات جنگی (مثل تخریب نیروگاه در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴) باشد، دولت ممکن است از مسئولیت معاف شود، اما همچنان موظف به حمایت است.
• محدودیت‌های امنیتی: قطع اینترنت به دلایل نظامی (مثل جلوگیری از جاسوسی) معمولاً غیرقابل شکایت است.

3. مسئولیت دولت

• طبق ماده ۸ قانون مدیریت بحران، دولت موظف به بازسازی زیرساخت‌ها و تأمین خدمات موقت است.
• در صورت تقصیر (مثل عدم آمادگی برای بحران)، دولت مسئول جبران خسارت است.

4. مسئولیت شرکت‌های خدماتی

• شرکت‌های برق، آب و مخابرات (مثل توانیر یا همراه اول) در صورت سهل‌انگاری (مثل عدم تعمیر خطوط) مسئول جبران خسارت هستند.
• مثال: شرکت آب تهران به دلیل تأخیر در تعمیر خطوط، به برخی ساکنان غرامت پرداخت کرد.

مراحل پیگیری شکایت

1. ثبت خسارت یا درخواست حمایت:

   • به استانداری، سامانه مدیریت بحران (ncm.ir)، یا هلال‌احمر (۱۱۲) مراجعه کنید.
   • مدارک:
     • کپی شناسنامه و کارت ملی.
     • اسناد خسارت (عکس فاسد شدن مواد غذایی، صورت‌حساب ضرر کسب‌وکار).
     • گزارش پزشکی (در صورت آسیب جانی).
     • قبوض آب، برق، یا اینترنت.

2. شکایت از شرکت‌های خدماتی:

   • به سامانه شکایات شرکت مربوطه (مثل توانیر: tavanir.org.ir) یا اداره کل تنظیم مقررات (www.cra.ir) مراجعه کنید.
   • هزینه: رایگان یا ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان (تعرفه ۱۴۰۴).

3. شکایت از دولت:

   • مرجع: دیوان عدالت اداری (divan-edalat.ir) برای نقض وظایف دولت.

   • مهلت: ۳ ماه از تاریخ خسارت.
   • مدارک: مدارک خسارت، گزارش مدیریت بحران، و شواهد قطع خدمات.
   • هزینه دادرسی: ۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان.

4. شکایت قضایی:

   • در صورت عدم جبران خسارت، به دادگاه عمومی حقوقی محل مراجعه کنید.
   • مدارک: شکواییه، مدارک خسارت، و گزارش‌های رسمی.
   • مدت زمان: ۶ ماه تا ۲ سال.

5. پیگیری بین‌المللی:

   • اگر قطع خدمات ناشی از حملات عمدی دشمن (مثل تخریب نیروگاه) باشد، از طریق وزارت امور خارجه به صلیب سرخ یا دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) شکایت کنید.
   • مدت زمان: ۱ تا ۵ سال.

مثال: شهروندی در خوزستان با ثبت خسارت قطع برق در سامانه مدیریت بحران، وام ۲۰ میلیونی دریافت کرد.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نکات حقوقی کلیدی

• مدارک را حفظ کنید: قبوض، عکس خسارت، و گزارش‌های پزشکی را نگه دارید.
• فوراً اقدام کنید: تأخیر در ثبت خسارت ممکن است حقوق شما را محدود کند.
• بیمه اموال: کسب‌وکارها یا اموال را با الحاقیه خسارات جنگی بیمه کنید.
• مشاوره حقوقی بگیرید: وکیل متخصص دعاوی اداری یا مدنی فرآیند را تسریع می‌کند.
• منابع رسمی را دنبال کنید: اخبار را از صداوسیما یا www.ima.ir بگیرید.

نقش وکیل

• تنظیم شکایت: علیه دولت یا شرکت‌های خدماتی در دیوان عدالت یا دادگاه حقوقی.
• جمع‌آوری شواهد: ارائه مدارک خسارت و گزارش‌های رسمی.
• پیگیری پرونده: از مدیریت بحران، شرکت‌ها، یا مراجع قضایی.
  مثال: وکیلی با شکایت به دیوان عدالت، غرامت قطع آب برای بیمار دیالیزی اخذ کرد.

موانع احتمالی

• فورس ماژور: قطع خدمات به دلیل جنگ ممکن است مسئولیت دولت را کاهش دهد.
• نقص مدارک: فقدان شواهد خسارت، پیگیری را متوقف می‌کند.
• بودجه محدود: در بحران‌های گسترده، جبران خسارت ممکن است به تأخیر بیفتد.
• محدودیت‌های امنیتی: قطع اینترنت به دلایل نظامی معمولاً غیرقابل شکایت است.
• پیچیدگی شیکات بین‌المللی: اثبات تخریب عمدی زیرساخت‌ها زمان‌بر است.

هزینه‌ها

• ثبت خسارت: رایگان در سامانه مدیریت بحران.
• شکایت اداری یا قضایی: ۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان (تعرفه ۱۴۰۴).
• هزینه وکالت: ۵ تا ۲۰ میلیون تومان، بسته به پرونده.
• بیمه الحاقیه جنگی: ۱ تا ۵ میلیون تومان (بسته به ارزش اموال).

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

پیشگیری از خسارات

• ژنراتور یا مخزن آب برای مواقع اضطراری تهیه کنید.
• کسب‌وکارهای آنلاین را با سرورهای پشتیبان ایمن کنید.
• مدارک و اموال باارزش را بیمه کنید.
• در دوره‌های آموزشی مدیریت بحران هلال‌احمر شرکت کنید.

کلام آخر

مشاوره حقوقی به شهروندان کمک می‌کند تا در صورت قطع برق، آب و اینترنت در شرایط جنگی، حقوق خود را پیگیری کنند. در سال ۱۴۰۴، با توجه به حملات موشکی (۲۳ خرداد)، طبق قانون مدیریت بحران و قانون اساسی، دولت موظف به تأمین خدمات یا جبران خسارات است. برای موفقیت، خسارات را در سامانه مدیریت بحران (www.ncm.ir) ثبت کنید، مدارک کامل ارائه دهید، و با وکیل مشورت کنید. اطلاعات بیشتر را از وب‌سایت هلال‌احمر (www.rcs.ir)، توانیر (www.tavanir.org.ir)، یا مدیریت بحران استعلام کنید.