تمایز اختلال اضطراب اجتماعی از سایر اختلالات اضطرابی: تشخیص افتراقی و نشانه‌های متمایز

اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder) یکی از رایج‌ترین اختلالات روانی است که بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال باعث می‌شود فرد در موقعیت‌های اجتماعی احساس ناراحتی و ترس شدید کند و از تعامل با دیگران دوری کند. تشخیص صحیح این اختلال اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی از علائم آن با سایر اختلالات روانی همپوشانی دارند. در این مقاله، تفاوت‌های اضطراب اجتماعی با سایر اختلالات اضطرابی و روان‌شناختی بررسی می‌شود تا به درک بهتر این بیماری و مسیر درمان آن کمک کند.

فهرست مطالب

• ۱. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
• ۲. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال پانیک (وحشت‌زدگی)
• ۳. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
• ۴. تفاوت اضطراب اجتماعی با آگورافوبیا
• ۵. تفاوت اضطراب اجتماعی با افسردگی
• ۶. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال شخصیت اجتنابی
• ۷. تشخیص و درمان
• نتیجه‌گیری

۱. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال اضطراب فراگیر (GAD)

اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder - GAD) شامل نگرانی‌های مداوم و بیش از حد در مورد موضوعات مختلف زندگی مانند کار، سلامت، آینده و روابط اجتماعی است. درحالی‌که اضطراب اجتماعی تنها به ترس از موقعیت‌های اجتماعی محدود می‌شود، فرد مبتلا به اضطراب فراگیر در تمامی جنبه‌های زندگی دچار اضطراب دائمی است.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

مهم‌ترین تفاوت‌های اضطراب اجتماعی و اضطراب فراگیر:

- اضطراب اجتماعی به‌طور خاص مربوط به موقعیت‌های اجتماعی است، درحالی‌که GAD شامل نگرانی در مورد جنبه‌های مختلف زندگی می‌شود.
-در اضطراب اجتماعی، فرد بیشتر از قضاوت دیگران و شرمنده شدن می‌ترسد، اما در GAD، نگرانی‌های کلی درباره آینده، سلامتی، خانواده و مسائل مختلف وجود دارد.
- اضطراب اجتماعی اغلب همراه با علائمی مانند سرخ شدن، تعریق، لرزش صدا و اجتناب از جمع است، درحالی‌که در GAD علائمی مانند خستگی، بی‌قراری، تنش عضلانی و مشکل در تمرکز بیشتر مشاهده می‌شود.

۲. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال پانیک (وحشت‌زدگی)

اختلال پانیک (Panic Disorder) شامل حملات ناگهانی و شدید اضطراب است که اغلب بدون هشدار رخ می‌دهند. این حملات با علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس، احساس مرگ قریب‌الوقوع و سرگیجه همراه هستند. درحالی‌که اضطراب اجتماعی به‌طور تدریجی و در موقعیت‌های اجتماعی خاص بروز پیدا می‌کند، حملات پانیک ناگهانی بوده و ممکن است بدون علت مشخصی اتفاق بیفتند.

ویژگی‌های متمایز اضطراب اجتماعی و پانیک:

- در اضطراب اجتماعی، فرد فقط در موقعیت‌های اجتماعی خاص دچار ترس و اضطراب می‌شود، اما در پانیک، حملات می‌توانند در هر زمان و مکانی رخ دهند.
- اضطراب اجتماعی به دلیل ترس از قضاوت و تحقیر دیگران ایجاد می‌شود، درحالی‌که حملات پانیک ممکن است ناشی از استرس‌های مختلف یا بدون علت خاصی باشند.
-افراد مبتلا به پانیک اغلب از حملات بعدی وحشت دارند و ممکن است دچار آگورافوبیا (ترس از مکان‌های عمومی) شوند، درحالی‌که افراد با اضطراب اجتماعی بیشتر از مواجهه با جمع اجتناب می‌کنند.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

۳. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)

اختلال وسواس فکری-عملی (Obsessive-Compulsive Disorder - OCD) شامل افکار مزاحم و ناخواسته (وسواس‌ها) و رفتارهای اجباری (اجبارها) است که فرد برای کاهش اضطراب خود انجام می‌دهد. درحالی‌که اضطراب اجتماعی بر ترس از قضاوت و عملکرد ضعیف در موقعیت‌های اجتماعی متمرکز است، وسواس فکری-عملی بر افکار و رفتارهای تکراری متمرکز است.

تفاوت‌های کلیدی OCD و اضطراب اجتماعی:

-اضطراب اجتماعی به دلیل ترس از موقعیت‌های اجتماعی ایجاد می‌شود، اما OCD شامل افکار مزاحم در مورد موضوعات مختلف و انجام اعمال اجباری برای کاهش اضطراب است.
- فرد مبتلا به OCD ممکن است رفتارهایی مانند شستن بیش‌ازحد دست‌ها، چک کردن مداوم قفل درها یا شمارش اعداد را برای کاهش اضطراب انجام دهد، درحالی‌که چنین رفتارهایی در اضطراب اجتماعی دیده نمی‌شود.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

۴. تفاوت اضطراب اجتماعی با آگورافوبیا

آگورافوبیا (Agoraphobia) شامل ترس از مکان‌های عمومی و باز است که فرد احساس می‌کند نمی‌تواند به‌راحتی از آن‌ها خارج شود. درحالی‌که اضطراب اجتماعی به دلیل ترس از قضاوت شدن توسط دیگران شکل می‌گیرد، آگورافوبیا بیشتر ناشی از ترس از گیر افتادن در یک موقعیت اضطراب‌آور است.

-در اضطراب اجتماعی، فرد فقط در موقعیت‌های اجتماعی مانند سخنرانی، ملاقات‌های گروهی و معاشرت با دیگران دچار اضطراب می‌شود، اما در آگورافوبیا، فرد ممکن است از تمام مکان‌های عمومی مانند مراکز خرید، حمل‌ونقل عمومی و مکان‌های شلوغ اجتناب کند.

۵. تفاوت اضطراب اجتماعی با افسردگی

اضطراب اجتماعی و افسردگی ممکن است همزمان رخ دهند، اما این دو اختلال از نظر ماهیت با یکدیگر تفاوت دارند. افسردگی شامل احساس ناامیدی، بی‌ارزشی، کاهش انرژی و انگیزه است، درحالی‌که اضطراب اجتماعی به‌طور خاص به موقعیت‌های اجتماعی مربوط می‌شود.

-اضطراب اجتماعی بر اساس ترس از قضاوت شدن توسط دیگران شکل می‌گیرد، اما افسردگی شامل احساس پوچی و بی‌انگیزگی در زندگی است.
 -در افسردگی، فرد ممکن است علاقه‌ای به تعامل با دیگران نداشته باشد، اما در اضطراب اجتماعی، فرد علاقه دارد با دیگران ارتباط برقرار کند اما به دلیل ترس از قضاوت، از تعامل اجتماعی اجتناب می‌کند.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

۶. تفاوت اضطراب اجتماعی با اختلال شخصیت اجتنابی

اختلال شخصیت اجتنابی (Avoidant Personality Disorder - APD) و اضطراب اجتماعی شباهت‌های زیادی دارند، اما شدت و گستردگی اجتناب در اختلال شخصیت اجتنابی بیشتر است.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی، حتی در روابط نزدیک نیز احساس بی‌کفایتی دارند، اما افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است در محیط‌های خاص مانند کار یا تحصیل عملکرد خوبی داشته باشند.
 اضطراب اجتماعی ممکن است با درمان بهبود یابد، اما اختلال شخصیت اجتنابی معمولاً نیاز به درمان طولانی‌مدت دارد.

۷. تشخیص و درمان

برای تشخیص دقیق اضطراب اجتماعی و تمایز آن از سایر اختلالات، مراجعه به روان‌شناس یا روان‌پزشک ضروری است. درمان‌های متداول برای اضطراب اجتماعی شامل موارد زیر است:

🔹 رفتاردرمانی شناختی (CBT):

روش‌های شناختی-رفتاری به فرد کمک می‌کند تا افکار منفی خود را شناسایی کرده و آن‌ها را اصلاح کند. تکنیک‌های مواجهه‌سازی و بازسازی شناختی در این روش مؤثر هستند.

🔹 دارودرمانی:

مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) مانند فلوکستین و سرترالین
 داروهای بتابلوکر مانند پروپرانولول برای کنترل علائم فیزیکی اضطراب
داروهای ضداضطراب مانند بنزودیازپین‌ها (استفاده کوتاه‌مدت توصیه می‌شود)

🔹 تمرینات رفتاری:

مواجهه تدریجی با موقعیت‌های اجتماعی
مرینات آرام‌سازی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن

نتیجه‌گیری

اضطراب اجتماعی اگرچه شباهت‌هایی با سایر اختلالات روانی دارد، اما تفاوت‌های کلیدی آن می‌تواند در تشخیص و درمان مؤثر باشد. آگاهی از این تفاوت‌ها به فرد کمک می‌کند تا رویکرد مناسب درمانی را انتخاب کند و از زندگی بهتری برخوردار شود.