نحوه ثبت چک در سامانه صیاد: راهنمای کامل 1404

مشاوره حقوقی به شما کمک می‌کند تا با آگاهی از قوانین جدید چک و نحوه استفاده از سامانه صیاد، از مشکلات حقوقی و مالی مرتبط با چک‌های برگشتی جلوگیری کنید. سامانه صیاد (صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک) سیستمی است که توسط بانک مرکزی برای مدیریت و ثبت چک‌های صیادی طراحی شده است. طبق قانون اصلاح قانون صدور چک (1397 و اصلاحات بعدی)، ثبت، تأیید و انتقال چک‌های صیادی در این سامانه الزامی است. این مقاله، با استناد به قوانین سال 1404، نحوه ثبت چک در سامانه صیاد، مدارک لازم، ابزارهای دسترسی، نکات حقوقی و مراحل گام‌به‌گام را به زبان ساده توضیح می‌دهد تا راهنمایی جامع برای شما فراهم شود.

فهرست مطالب

• سامانه صیاد چیست؟
• چرا ثبت چک در سامانه صیاد الزامی است؟
• ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد
• مراحل ثبت چک در سامانه صیاد
• مراحل تأیید چک توسط گیرنده
• انتقال چک در سامانه صیاد
• استعلام وضعیت چک
• مدارک لازم برای ثبت چک
• نکات حقوقی کلیدی
• موانع احتمالی
• نقش وکیل در مسائل مرتبط با چک
• کلام آخر

سامانه صیاد چیست؟

سامانه صیاد (صادرکننده یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک) سیستمی متمرکز است که توسط بانک مرکزی برای افزایش امنیت و کاهش مشکلات چک‌های برگشتی راه‌اندازی شده است. این سامانه امکان ثبت، تأیید، انتقال و استعلام چک‌های صیادی (چک‌های بنفش‌رنگ با کد 16 رقمی) را فراهم می‌کند. از سال 1400، طبق قانون جدید چک، تمام چک‌های صیادی باید در این سامانه ثبت شوند، وگرنه فاقد اعتبار قانونی هستند.

اهداف سامانه صیاد:

• کاهش چک‌های برگشتی با شفاف‌سازی اطلاعات.
• افزایش امنیت معاملات با ثبت الکترونیکی.
• جلوگیری از صدور چک بی‌محل با بررسی اعتبار صادرکننده.

مثال: اگر فردی چکی به مبلغ 50 میلیون تومان صادر کند، باید آن را در سامانه صیاد ثبت کند تا گیرنده چک بتواند آن را تأیید و نقد کند.

چرا ثبت چک در سامانه صیاد الزامی است؟

طبق ماده 21 مکرر قانون اصلاح قانون صدور چک، ثبت چک در سامانه صیاد برای چک‌های صیادی الزامی است. بدون ثبت:

• چک از نظر قانونی بی‌اعتبار است و قابل وصول نیست.
• گیرنده چک نمی‌تواند ادعای حقوقی یا کیفری علیه صادرکننده مطرح کند.
• بانک در صورت ارائه چک ثبت‌نشده، وجه آن را پرداخت نمی‌کند.

نکته: چک‌های قدیمی (غیرصیادی) تا پایان اعتبارشان نیازی به ثبت در صیاد ندارند، اما توصیه می‌شود برای امنیت بیشتر ثبت شوند.

ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد

برای ثبت چک در سامانه صیاد، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

1. اپلیکیشن‌های بانکی و غیربانکی:
   • اپلیکیشن‌های بانکی (مثل همراه‌بانک ملت، ملی یا سپه).
   • اپلیکیشن‌های غیربانکی (مثل آپ، تاپ، سکه یا 724).
2. وب‌سایت بانک مرکزی: از طریق درگاه خدمات الکترونیکی بانک مرکزی (cbi.ir).
3. خودپردازها و کیوسک‌های بانکی: برخی بانک‌ها این خدمت را ارائه می‌دهند.
4. شعب بانک: مراجعه حضوری به شعبه بانک صادرکننده چک.
5. پیامک: ارسال اطلاعات چک به شماره 701701 (محدود به برخی بانک‌ها).

توصیه: استفاده از اپلیکیشن‌های معتبر (دانلود از منابع رسمی) امن‌تر و سریع‌تر است.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

مراحل ثبت چک در سامانه صیاد

برای ثبت چک به‌عنوان صادرکننده، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. جمع‌آوری اطلاعات لازم

• شناسه صیادی: کد 16 رقمی درج‌شده در بالای چک.
• مشخصات گیرنده: نام، کد ملی یا شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی).
• مبلغ چک: به عدد و حروف.
• تاریخ سررسید: تاریخ وصول چک.
• بابت: دلیل صدور چک (اختیاری، مثلاً خرید کالا).

2. ورود به سامانه صیاد

• از یکی از ابزارهای بالا (اپلیکیشن، وب‌سایت یا خودپرداز) وارد سامانه شوید.
• در اپلیکیشن‌های بانکی، گزینه مدیریت چک یا سامانه صیاد را انتخاب کنید.
• برای احراز هویت، شماره مشتری یا کد ملی خود را وارد کنید.

3. ثبت اطلاعات چک

• شناسه صیادی را وارد کنید.
• مبلغ، تاریخ سررسید و مشخصات گیرنده را ثبت کنید.
• توضیحات (بابت) را در صورت نیاز اضافه کنید.
• اطلاعات را بازبینی و تأیید کنید.

4. دریافت کد رهگیری

• پس از ثبت، سامانه یک کد رهگیری ارائه می‌دهد.
• این کد را به گیرنده چک اطلاع دهید تا او بتواند چک را تأیید کند.

مدت زمان: ثبت چک معمولاً کمتر از 5 دقیقه طول می‌کشد، مشروط به دسترسی به اینترنت و اطلاعات کامل.

مراحل تأیید چک توسط گیرنده

گیرنده چک نیز باید آن را در سامانه صیاد تأیید کند:

1. ورود به سامانه صیاد (از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت).
2. انتخاب گزینه تأیید چک.
3. وارد کردن شناسه صیادی و بررسی اطلاعات (مبلغ، تاریخ، صادرکننده).
4. تأیید یا رد چک (در صورت مغایرت اطلاعات، رد کنید).

مهلت تأیید: گیرنده باید حداکثر تا زمان وصول چک، آن را تأیید کند. تأیید به معنای پذیرش تعهد پرداخت است.

انتقال چک در سامانه صیاد

اگر گیرنده بخواهد چک را به شخص دیگری منتقل کند:

1. وارد سامانه صیاد شوید و گزینه انتقال چک را انتخاب کنید.
2. شناسه صیادی و مشخصات گیرنده جدید (کد ملی یا شناسه ملی) را وارد کنید.
3. انتقال را تأیید کنید.
4. گیرنده جدید باید چک را در سامانه تأیید کند.

نکته: هر انتقال باید در سامانه ثبت شود، وگرنه چک از نظر قانونی قابل وصول نیست.

استعلام وضعیت چک

برای بررسی وضعیت چک (مثلاً ثبت‌شده، برگشتی یا معتبر):

1. وارد سامانه صیاد شوید و گزینه استعلام چک را انتخاب کنید.
2. شناسه صیادی را وارد کنید.
3. اطلاعات چک (صادرکننده، وضعیت، سوابق) نمایش داده می‌شود.

روش پیامکی: شناسه صیادی را به شماره 701701 ارسال کنید (هزینه پیامک اعمال می‌شود).

مدارک لازم برای ثبت چک

• برای صادرکننده:
• دسته‌چک صیادی و شناسه صیادی.
• مشخصات گیرنده (کد ملی یا شناسه ملی).
• دسترسی به ابزارهای سامانه صیاد (اپلیکیشن یا وب‌سایت).
• برای گیرنده:
• چک صیادی با شناسه 16 رقمی.
• کد رهگیری (اختیاری، از صادرکننده).

نکته: برای ثبت در شعبه بانک، کپی شناسنامه و کارت ملی ممکن است لازم باشد.

نکات حقوقی کلیدی

• الزامی بودن ثبت: چک‌های صیادی بدون ثبت در صیاد فاقد اعتبار قانونی هستند.
• مسئولیت صادرکننده: اگر چک برگشتی شود، صادرکننده ممکن است با محرومیت‌های بانکی (مثل ممنوعیت دریافت دسته‌چک) مواجه شود.
• مهلت تأیید گیرنده: تأخیر در تأیید چک ممکن است باعث مشکلات حقوقی شود.
• چک دیجیتال: در سال 1404، چک‌های دیجیتال (الکترونیکی) نیز در سامانه صیاد قابل ثبت هستند.
• امنیت اطلاعات: از اپلیکیشن‌های معتبر استفاده کنید و اطلاعات چک را با افراد غیرمطمئن به اشتراک نگذارید.
• وکیل بگیرید: در صورت بروز اختلاف (مثلاً چک برگشتی)، وکیل متخصص چک می‌تواند شما را راهنمایی کند.

موانع احتمالی

• عدم دسترسی به اینترنت: ثبت چک نیاز به اینترنت دارد؛ در غیر این صورت، به شعبه بانک مراجعه کنید.
• خطای سامانه: گاهی سامانه صیاد با اختلال مواجه می‌شود؛ در این صورت، با پشتیبانی بانک تماس بگیرید.
• مغایرت اطلاعات: اشتباه در وارد کردن شناسه صیادی یا مبلغ، ثبت را باطل می‌کند.
• عدم تأیید گیرنده: اگر گیرنده چک را تأیید نکند، وصول آن ممکن نیست.
• چک‌های قدیمی: چک‌های غیرصیادی نیازی به ثبت ندارند، اما ممکن است گیرنده از پذیرش آن‌ها خودداری کند.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نقش وکیل در مسائل مرتبط با چک

• رفع مشکلات ثبت: وکیل می‌تواند در صورت خطای سامانه یا اختلاف با بانک کمک کند.
• پیگیری چک برگشتی: در صورت برگشت چک، وکیل دعوای حقوقی یا کیفری را پیگیری می‌کند.
• تنظیم قرارداد: برای معاملات بزرگ، وکیل می‌تواند قرارداد مکمل چک تنظیم کند.
  مثال: وکیلی با پیگیری در سامانه صیاد، مشکل ثبت اشتباه یک چک را حل کرد و از محرومیت بانکی موکل جلوگیری نمود.

کلام آخر

مشاوره حقوقی به شما کمک می‌کند تا با استفاده صحیح از سامانه صیاد، معاملات خود را ایمن کنید. در سال 1404، ثبت چک‌های صیادی در سامانه صیاد طبق قانون اصلاح قانون صدور چک الزامی است و از طریق اپلیکیشن‌های بانکی، وب‌سایت بانک مرکزی، خودپردازها یا شعب بانک انجام می‌شود. با ثبت دقیق اطلاعات (شناسه صیادی، مبلغ، گیرنده) و تأیید به‌موقع توسط گیرنده، می‌توانید از مشکلات حقوقی مانند چک برگشتی جلوگیری کنید. برای اطمینان بیشتر، از اپلیکیشن‌های معتبر استفاده کنید و در صورت بروز اختلاف، با وکیل متخصص مشورت کنید. اطلاعات بیشتر را از وب‌سایت بانک مرکزی (www.cbi.ir) یا شعب بانک خود استعلام کنید.