اصل ملائت اشخاص در دعوای اعسار در ایران: راهنمای جامع حقوقی در سال ۱۴۰۴

  • 5 دقیقه

اگر به دلیل بدهی (مثل مهریه، چک، یا خسارت) درگیر پرونده قضایی هستید و توان پرداخت یکجای بدهی را ندارید، احتمالاً با مفهوم دعوای اعسار و اصل ملائت اشخاص مواجه شده‌اید. این اصل در پرونده‌های اعسار نقش کلیدی دارد و می‌تواند سرنوشت دعوای شما را تعیین کند. من به‌عنوان یک وکیل پایه یک دادگستری با تجربه در پرونده‌های مالی و اعسار، با زبانی ساده، صمیمی و حرفه‌ای توضیح می‌دهم که اصل ملائت چیست، چگونه بر دعوای اعسار تأثیر می‌گذارد، و چه مراحلی برای اثبات اعسار لازم است. هدفم این است که با اطلاعات دقیق و به‌روز، خیالتان را راحت کنم و مسیر درست را نشانتان دهم. اگر درگیر این موضوع هستید، این راهنما و مشاوره حقوقی به شما کمک می‌کند تا با اطمینان اقدام کنید.

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

فهرست مطالب

اصل ملائت اشخاص چیست؟

اصل ملائت به این معناست که در نظام حقوقی ایران، فرض بر این است که هر شخص توانایی مالی (ملائت) برای پرداخت بدهی‌های خود را دارد، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. این اصل ریشه در ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۹۴ دارد که بیان می‌کند محکوم‌علیه (بدهکار) باید بدهی خود را پرداخت کند، مگر اینکه با ارائه مدارک، ناتوانی مالی (اعسار) خود را ثابت کند. در دعوای اعسار، بار اثبات ناتوانی مالی بر عهده بدهکار است، زیرا قانون فرض می‌کند او ملائت دارد.

برای مثال، در پرونده‌ای در سال ۱۴۰۳ در شیراز، محکوم‌علیه با ارائه استشهادیه و گزارش مددکار اجتماعی، توانست ناتوانی مالی خود را ثابت کند و از اصل ملائت استثنا شود، که منجر به تقسیط بدهی شد.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

اصل ملائت در دعوای اعسار چگونه اعمال می‌شود؟

دعوای اعسار زمانی مطرح می‌شود که محکوم‌علیه ادعا کند توانایی پرداخت یکجای بدهی (مثل مهریه، دیه، یا بدهی مالی) را ندارد و درخواست تقسیط یا معافیت کند. اصل ملائت در این دعوا به این معناست که:

  • بار اثبات بر عهده بدهکار است: محکوم‌علیه باید ثابت کند که دارایی یا درآمد کافی برای پرداخت بدهی ندارد (ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی).
  • فرض اولیه قاضی: قاضی فرض می‌کند بدهکار توان مالی دارد، مگر اینکه مدارک معتبری (مثل استشهادیه یا گزارش مالی) ارائه شود.
  • انواع اعسار:
    • اعسار مطلق: ناتوانی کامل از پرداخت حتی به‌صورت اقساطی.
    • اعسار نسبی: توانایی پرداخت به‌صورت اقساطی، اما نه یکجا.

نکته کلیدی: اگر محکوم‌علیه نتواند اعسار را ثابت کند، قاضی ممکن است حکم به جلب یا توقیف اموال صادر کند (ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی).

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

چگونه اعسار را در برابر اصل ملائت ثابت کنیم؟

برای غلبه بر اصل ملائت و اثبات ناتوانی مالی، باید شواهد محکمه‌پسند ارائه دهید:

  • استشهادیه: اظهارنامه‌ای با امضای حداقل دو شاهد معتبر که ناتوانی مالی شما را تأیید کنند.
  • مدارک مالی: فیش حقوقی، صورت‌حساب بانکی، یا مدارکی که نشان‌دهنده فقدان اموال (مثل سند ملک یا خودرو) باشد.
  • گزارش مددکار اجتماعی: گزارش از وضعیت مالی و معیشتی شما.
  • شهادت شاهدان: اظهارات افرادی که از وضعیت مالی شما آگاه‌اند.
  • علم قاضی: قاضی می‌تواند با شواهد غیرمستقیم (مثل گزارش مددکار) ناتوانی مالی را تشخیص دهد (ماده ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی).

در پرونده‌ای در سال ۱۴۰۳ در مشهد، محکوم‌علیه با ارائه استشهادیه، فیش حقوقی ناچیز، و گزارش مددکار، توانست اعسار خود را ثابت کند و بدهی ۵۰۰ میلیون تومانی را به اقساط ۵ میلیون تومانی تقسیط کند.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

مراحل تنظیم و پیگیری دعوای اعسار

  1. جمع‌آوری مدارک:

    • مدارک هویتی (شناسنامه و کارت ملی).
    • دادخواست اعسار (قابل ثبت در سامانه ثنا).
    • استشهادیه ناتوانی مالی (با امضای دو شاهد).
    • مدارک مالی: فیش حقوقی، صورت‌حساب بانکی، یا مدارک فقدان اموال.
    • گزارش مددکار اجتماعی (در صورت نیاز).
    • فیش هزینه دادرسی (حدود ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون ریال در سال ۱۴۰۴).
  2. تنظیم دادخواست اعسار:

    • دادخواست را خطاب به دادگاه عمومی حقوقی یا دادگاه خانواده (برای مهریه) تنظیم کنید.
    • به ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی استناد کنید.
    • از طریق سامانه ثنا (sana.adliran.ir) یا دفاتر خدمات قضایی ثبت کنید.

      برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

  3. جلسه رسیدگی:

    • قاضی مدارک و وضعیت مالی شما را بررسی می‌کند.
    • ممکن است پرونده به مددکار اجتماعی یا کارشناس ارجاع شود.
    • اگر اعسار پذیرفته شود، پیش قسط و اقساط تعیین می‌شود.
  4. اجرای رأی:

    • در صورت پذیرش اعسار، بدهی تقسیط شده یا معافیت اعطا می‌شود.
    • در صورت رد اعسار، می‌توانید درخواست تجدیدنظر کنید (ماده ۳۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی).

نمونه دادخواست اعسار در برابر اصل ملائت

بسمه تعالی
دادخواست اعسار از پرداخت محکوم‌به
به: شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نام دادگاه] [نام شهر]

مشخصات خواهان (محکوم‌علیه):
نام و نام خانوادگی: [نام بدهکار]
کد ملی: [کد ملی]
آدرس: [آدرس دقیق]

مشخصات خوانده (محکوم‌له):
نام و نام خانوادگی: [نام طلبکار]
کد ملی: [کد ملی یا نامعلوم]
آدرس: [آدرس دقیق یا نامعلوم]

موضوع: درخواست اعسار از پرداخت محکوم‌به با استناد به ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی

شرح دادخواست:
احتراماً، اینجانب [نام بدهکار]، محکوم‌علیه پرونده شماره [شماره پرونده]، به استحضار می‌رسانم که به دلیل [عدم درآمد، بیکاری، یا مشکلات مالی] قادر به پرداخت یکجای مبلغ محکوم‌به به میزان [مبلغ بدهی] نیستم. مدارک پیوست شامل [استشهادیه، فیش حقوقی، گزارش مددکار] ناتوانی مالی اینجانب را در برابر اصل ملائت تأیید می‌کند. با استناد به ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، تقاضای پذیرش اعسار و تقسیط بدهی را دارم.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

خواسته:

  1. پذیرش اعسار از پرداخت یکجای محکوم‌به.
  2. تعیین پیش قسط و اقساط متناسب با توان مالی اینجانب.
  3. پرداخت هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل.

مدارک پیوست:

  1. کپی مدارک هویتی.
  2. نسخه مصدق رأی محکومیت.
  3. استشهادیه ناتوانی مالی.
  4. مدارک مالی (فیش حقوقی، صورت‌حساب بانکی).
  5. فیش هزینه دادرسی.

امضا و تاریخ: [امضا و اثر انگشت]، [تاریخ، مثلاً ۲۰/۰۵/۱۴۰۴]

توجه: این نمونه کلی است. برای تنظیم دقیق، با وکیل مشورت کنید.

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

چالش‌ها و راه‌حل‌ها

پیگیری دعوای اعسار در برابر اصل ملائت گاهی دشوار است:

  • عدم پذیرش اعسار: اگر مدارک کافی نباشد، قاضی فرض ملائت را اعمال می‌کند. راه‌حل: ارائه استشهادیه، گزارش مددکار، یا مدارک دقیق مالی.
  • مخالفت محکوم‌له: طلبکار ممکن است ادعای ملائت کند. راه‌حل: ارائه شواهد قوی برای اثبات ناتوانی مالی.
  • پیچیدگی قانونی: اثبات اعسار نیاز به دانش حقوقی دارد. راه‌حل: مشاوره حقوقی با وکیل متخصص اعسار.
  • تأخیر در رسیدگی: بررسی مدارک ممکن است زمان‌بر باشد. راه‌حل: پیگیری مستمر از طریق سامانه ثنا.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نکات مهم برای اثبات اعسار

  • مدارک قوی ارائه دهید: استشهادیه، فیش حقوقی، یا گزارش مددکار شانس پذیرش را افزایش می‌دهد.
  • سرعت عمل: هرچه زودتر دادخواست ثبت کنید، از جلب یا توقیف اموال جلوگیری می‌شود.
  • مشاوره حقوقی: یک وکیل متخصص می‌تواند مدارک را حرفه‌ای تنظیم کرده و اعسار را ثابت کند.
  • صداقت در دادگاه: وضعیت مالی خود را صادقانه ارائه دهید تا قاضی متقاعد شود.
  • هزینه‌ها: هزینه ثبت دادخواست در سال ۱۴۰۴ حدود ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون ریال است.

چرا باید اصل ملائت را جدی بگیرید؟

اصل ملائت فرض می‌کند شما توان پرداخت بدهی را دارید، و اگر اعسار را ثابت نکنید، ممکن است با جلب، توقیف اموال، یا فشار مالی سنگین مواجه شوید. قانون ایران با ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی از افراد ناتوان مالی حمایت می‌کند، اما اثبات اعسار نیاز به مدارک قوی و دفاع حرفه‌ای دارد. مشاوره حقوقی با وکیل متخصص اعسار می‌تواند شانس موفقیت شما را افزایش دهد و بدهی‌تان را تقسیط کند. تردید نکنید و همین حالا با یک وکیل تماس بگیرید تا از فشار مالی رها شوید.

مشاوره حقوقی تخصصی

زمان قیمت پرداخت
5 دقیقه 97,000 تومان دریافت مشاوره فوری
10 دقیقه 167,000 تومان دریافت مشاوره فوری
15 دقیقه 257,000 تومان دریافت مشاوره فوری
20 دقیقه 337,000 تومان دریافت مشاوره فوری
30 دقیقه 455,000 تومان دریافت مشاوره فوری
60 دقیقه 547,000 تومان دریافت مشاوره فوری
  • کارشناسی ارشد مشاوره
  • مجرب و متخصص
  • حل مشکلات رایج

مشاوره حقوقی فوق تخصصی

زمان قیمت پرداخت
5 دقیقه 167,000 تومان دریافت مشاوره فوری
10 دقیقه 257,000 تومان دریافت مشاوره فوری
15 دقیقه 297,000 تومان دریافت مشاوره فوری
20 دقیقه 376,000 تومان دریافت مشاوره فوری
30 دقیقه 499,000 تومان دریافت مشاوره فوری
60 دقیقه 637,000 تومان دریافت مشاوره فوری
  • دکتری مشاوره
  • بالاترین سطح علمی و تخصص
  • حل مشکلات پیچیده و حساس

سوالات متداول

فرض قانون بر توانایی مالی شخص برای پرداخت بدهی، مگر اینکه ناتوانی (اعسار) ثابت شود.

با استشهادیه، مدارک مالی، گزارش مددکار، یا شهادت شاهدان.

ممکن است جلب یا توقیف اموال اعمال شود.

بله، در دعاوی مالی مثل مهریه، دیه، یا بدهی‌های مالی.

وکیل متخصص می‌تواند مدارک را حرفه‌ای ارائه داده و اعسار را ثابت کند.