مهرالمسمی چیست؟ راهنمای جامع حقوقی در سال ۱۴۰۴

مهرالمسمی یکی از مفاهیم کلیدی در حقوق خانواده ایران است که به مهریه‌ای اشاره دارد که در زمان عقد ازدواج با توافق زوجین تعیین و در عقدنامه ثبت می‌شود. این مفهوم بر اساس قانون مدنی (مصوب ۱۳۱۴) و فقه اسلامی تعریف شده و نقش مهمی در دعاوی خانوادگی، به‌ویژه مطالبه مهریه، دارد. این مقاله، مانند یک کتاب راهنما، با زبانی ساده و روان، تعریف مهرالمسمی، تفاوت‌های آن با سایر انواع مهریه، نحوه تعیین، شرایط مطالبه، و نکات حقوقی را توضیح می‌دهد تا حتی بدون دانش حقوقی، بتوانید موضوع را درک کنید. اگر درگیر پرونده‌ای مرتبط با مهریه هستید، این راهنما به شما کمک می‌کند و مشاوره حقوقی می‌تواند از حقوق شما دفاع کند.

فهرست مطالب

• مهرالمسمی چیست؟
• تفاوت مهرالمسمی با مهرالمثل و مهرالسنه
• نحوه تعیین مهرالمسمی
• مجازات یا پیامدهای عدم پرداخت مهرالمسمی
• نحوه مطالبه مهرالمسمی
• نحوه مطالبه مهرالمسمی
• نمونه دادخواست مطالبه مهرالمسمی
• نکات حقوقی کلیدی
• مشکلات رایج و راه‌حل‌ها
• نتیجه‌گیری: چرا آگاهی از مهرالمسمی مهم است؟

مهرالمسمی چیست؟

مهرالمسمی، بر اساس ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی، مالی است که در زمان عقد ازدواج با توافق زوج (شوهر) و زوجه (زن) یا نمایندگان قانونی آن‌ها تعیین شده و به‌عنوان مهریه در عقدنامه ثبت می‌شود. این مال می‌تواند پول نقد، سکه، ملک، خودرو، یا هر چیز ارزشمند دیگری باشد که قابلیت تملک داشته باشد. مهرالمسمی برخلاف مهرالمثل یا مهرالسنه، نتیجه توافق مستقیم طرفین است و مقدار آن به شرایط مالی، اجتماعی، یا خواست زوجین بستگی دارد.

ویژگی‌های مهرالمسمی

• توافق طرفین: مقدار و نوع مهریه با رضایت زوجین تعیین می‌شود.
• ثبت در عقدنامه: باید به‌صورت رسمی در سند ازدواج ثبت شود.
• قابلیت مطالبه: زن می‌تواند هر زمان که بخواهد، مهریه را مطالبه کند (ماده ۱۰۸۲).
• انعطاف‌پذیری: می‌تواند شامل اموال منقول (مانند سکه) یا غیرمنقول (مانند ملک) باشد.

برای مثال، اگر زوجین توافق کنند که مهریه ۵۰۰ سکه تمام بهار آزادی باشد، این مقدار به‌عنوان مهرالمسمی در عقدنامه ثبت شده و زن می‌تواند آن را مطالبه کند.

تفاوت مهرالمسمی با مهرالمثل و مهرالسنه

1. مهرالمسمی:

   • مهریه‌ای که با توافق زوجین تعیین و در عقدنامه ثبت می‌شود.
   • مثال: ۲۰۰ میلیون تومان پول نقد یا یک آپارتمان.

2. مهرالمثل (ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی):

   • مهریه‌ای که در صورت عدم تعیین مهرالمسمی و وقوع نزدیکی، با توجه به وضعیت اجتماعی و خانوادگی زن تعیین می‌شود.
   • مثال: برای زنی با تحصیلات عالی و جایگاه اجتماعی بالا، ممکن است ۳۰۰ سکه تعیین شود.

3. مهرالسنه:

   • مهریه‌ای بر اساس سنت پیامبر (۱۴ سکه طلا یا معادل نقره)، که در صورت عدم توافق بر مهرالمسمی یا مهرالمثل، به‌عنوان حداقل مهریه تعیین می‌شود.

برای مثال، در پرونده‌ای در تهران در سال ۱۴۰۳، چون مهرالمسمی در عقدنامه ذکر نشده بود، دادگاه با توجه به وضعیت زن، مهرالمثل را ۴۰۰ سکه تعیین کرد.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نحوه تعیین مهرالمسمی

مهرالمسمی در زمان عقد ازدواج با توافق زوجین تعیین می‌شود. مراحل تعیین آن عبارت‌اند از:

1. مذاکره زوجین: زوجین یا خانواده‌هایشان درباره مقدار و نوع مهریه (مثلاً سکه، پول نقد، یا ملک) توافق می‌کنند.
2. ثبت در عقدنامه: مهریه در سند ازدواج توسط دفترخانه ثبت می‌شود.
3. تعیین شرایط پرداخت: ممکن است مهریه عندالمطالبه (پرداخت هر زمان که زن بخواهد) یا عندالاستطاعه (پرداخت در صورت توانایی مالی مرد) باشد.

نکته: بر اساس ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی، هیچ محدودیتی برای مقدار مهرالمسمی وجود ندارد، اما مهریه‌های غیرمتعارف (مانند بال مگس یا قلب شوهر) باطل هستند.

مجازات یا پیامدهای عدم پرداخت مهرالمسمی

عدم پرداخت مهرالمسمی می‌تواند پیامدهای حقوقی زیر را داشته باشد:

1. مطالبه مهریه: زن می‌تواند هر زمان مهریه را از طریق دادگاه یا اجرای ثبت مطالبه کند (ماده ۱۰۸۲).
2. حبس تعزیری: اگر مرد توانایی پرداخت داشته باشد و از پرداخت خودداری کند، تا سقف ۱۱۰ سکه، ممکن است به حبس تا ۷ سال محکوم شود (ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی).
3. تقسیط مهریه: اگر مرد توانایی مالی نداشته باشد، دادگاه مهریه را قسطی می‌کند.
4. ممنوع‌الخروجی: مرد تا زمان پرداخت یا اثبات اعسار (ناتوانی مالی) ممکن است ممنوع‌الخروج شود.

برای مثال، در پرونده‌ای در سال ۱۴۰۳ در مشهد، مردی به دلیل عدم پرداخت ۱۱۰ سکه مهرالمسمی به ۳ سال حبس محکوم شد.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نحوه مطالبه مهرالمسمی

برای مطالبه مهرالمسمی، زن باید مراحل زیر را طی کند:

۱. جمع‌آوری مدارک

• سند ازدواج: کپی عقدنامه که مهرالمسمی در آن ثبت شده است.
• مدارک هویتی: کپی کارت ملی و شناسنامه زوجه.
• فیش هزینه دادرسی: حدود ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون ریال در سال ۱۴۰۴.

۲. ثبت دادخواست

• اجرای ثبت: مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی که عقدنامه را ثبت کرده و درخواست صدور اجراییه.
• دادگاه خانواده: ارائه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده محل اقامت زوج یا زوجه.
• سامانه ثنا: ثبت دادخواست در sana.adliran.ir در بخش "دادخواست مطالبه مهریه".

۳. رسیدگی در دادگاه

• دادگاه توانایی مالی مرد را بررسی می‌کند.
• در صورت اثبات اعسار، مهریه قسطی می‌شود.
• در غیر این صورت، مرد موظف به پرداخت کل مهریه یا تا سقف ۱۱۰ سکه است.

۴. اجرای حکم

• در صورت عدم پرداخت، اموال مرد توقیف یا خودش ممنوع‌الخروج می‌شود.
• امکان حبس برای عدم پرداخت تا سقف ۱۱۰ سکه وجود دارد.
  

  برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

  ثبت درخواست مشاوره

نمونه دادخواست مطالبه مهرالمسمی

بسمه تعالی
دادخواست مطالبه مهرالمسمی
به: شعبه [شماره] دادگاه خانواده [نام شهر]

مشخصات خواهان (زوجه):
نام و نام خانوادگی: [نام زوجه]
کد ملی: [کد ملی]
آدرس: [آدرس دقیق، شامل کد پستی]

مشخصات خوانده (زوج):
نام و نام خانوادگی: [نام زوج]
کد ملی: [کد ملی]
آدرس: [آدرس دقیق یا نامعلوم]

موضوع: مطالبه مهرالمسمی به استناد ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی

شرح دادخواست:
احتراماً، اینجانب [نام زوجه]، همسر قانونی خوانده [نام زوج]، بر اساس سند ازدواج شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقد]، دارای مهرالمسمی به میزان [مقدار مهریه، مثلاً ۵۰۰ سکه تمام بهار آزادی] هستم. با استناد به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، تقاضای مطالبه کل مهریه یا بخشی از آن و صدور حکم به پرداخت آن را دارم.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

خواسته:

1. صدور حکم به پرداخت مهرالمسمی به میزان [مقدار].
2. توقیف اموال خوانده در صورت عدم پرداخت.
3. پرداخت هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل.

مدارک پیوست:

1. کپی سند ازدواج.
2. کپی مدارک هویتی.
3. فیش هزینه دادرسی.

امضا و تاریخ: [امضا و اثر انگشت زوجه]، [تاریخ، مثلاً ۲۰/۰۵/۱۴۰۴]

توجه: این نمونه کلی است و باید با مشورت وکیل تنظیم شود.

نکات حقوقی کلیدی

1. عندالمطالبه یا عندالاستطاعه: نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) در سرعت و نحوه مطالبه تأثیر دارد.
2. مشاوره حقوقی: وکیل می‌تواند دادخواست را حرفه‌ای تنظیم کرده و از حقوق شما دفاع کند.
3. اعسار: اگر مرد ناتوان از پرداخت باشد، باید اعسار خود را در دادگاه ثابت کند.
4. سامانه ثنا: برای ثبت دادخواست یا پیگیری، از adliran.ir استفاده کنید.
5. محرمانگی: از افشای جزئیات پرونده برای حفظ آبروی طرفین خودداری کنید.

مشکلات رایج و راه‌حل‌ها

1. عدم پرداخت مهریه:

   • علت: ناتوانی مالی مرد.
   • راه‌حل: درخواست تقسیط یا توقیف اموال.

2. نقص مدارک:

   • علت: عدم ارائه سند ازدواج یا مدارک هویتی.
   • راه‌حل: تکمیل مدارک با هماهنگی وکیل.

3. مخالفت مرد با مهریه:

   • علت: ادعای غیرواقعی بودن مهریه.
   • راه‌حل: استناد به سند ازدواج و اثبات صحت آن.

4. مشکلات سامانه ثنا:

   • علت: خطای ثبت یا تأخیر در به‌روزرسانی.
   • راه‌حل: مراجعه به دفاتر خدمات قضایی.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نتیجه‌گیری: چرا آگاهی از مهرالمسمی مهم است؟

مهرالمسمی، به‌عنوان مهریه توافقی ثبت‌شده در عقدنامه، حقی قانونی برای زن است که می‌تواند هر زمان مطالبه کند. آگاهی از نحوه تعیین، مطالبه، و پیامدهای عدم پرداخت آن، به‌ویژه در دعاوی خانوادگی، از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از سامانه ثنا (sana.adliran.ir) و مشاوره حقوقی می‌تواند فرآیند را ساده‌تر کرده و از حقوق شما دفاع کند. اگر قصد مطالبه مهریه دارید، همین حالا با وکیل متخصص تماس بگیرید.