اختلال وسواس فکری عملی چیست؟

اختلال وسواس فکری عملی یکی از اختلالات روانی است که در آن فرد میل به انجام کارها به صورت کاملا منظم و مطابق با روتین خود دارد. اگر با این اختلال مواجه باشید همیشه افکاری در ذهن شما مرور می شوند که شما را مجبور به انجام یک سری کارها می کنند. یعنی فکر شما منجر به عمل شما می شود. اگر هر روز با افکار وسواس گونه مواجه هستید و نمی توانید آن ها را کنترل کنید، نگران نباشید. بسیاری از افراد با این مشکل مواجه اند اما با مراجعه به مشاوره روانشناسی و بهره گیری از راه های درمانی توانسته اند به آن غلبه کنند.

فهرست مطالب

• شناخت جامع اختلال وسواس فکری عملی (OCD) و انواع آن
• وسواس‌های فکری: از افکار مزاحم تا دغدغه‌های ذهنی ناخواسته
• وسواس‌های عملی: رفتارهای تکراری و آیین‌های اجباری
• مکانیسم مغز در اختلال وسواس: نقش نوروترنسمیترها و مدارهای عصبی
• عوامل خطرساز و زمینه‌های ژنتیکی در بروز وسواس فکری عملی
• روش‌های درمانی نوین: از CBT تا مواجهه‌درمانی و پاسخ‌گیری
• نقش دارودرمانی در کنترل علائم اختلال وسواس فکری عملی
• مهارت‌های سازگاری: زندگی روزمره با وسواس فکری عملی
• حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی در مسیر درمان اختلال وسواسنتیجه گیری

شناخت جامع اختلال وسواس فکری عملی (OCD) و انواع آن

اختلال وسواس فکری عملی (OCD) یک اختلال روانی است که باعث ایجاد افکار مزاحم و تکرارشونده می شود. اگر مبتلا به این اختلال باشید، همیشه احساس می کنید که باید کارهایی را انجام دهید تا ترس و اضطراب شما کاهش پیدا کنند. تصاویری در ذهن شما تداعی می شوند که به شما گوشزد می کنند باید دقیقا چه کاری انجام دهید. مثلا در ذهنتان مکان هایی که به آن ها دست زده اید می آیند و این احساس در شما منتقل می شود که حتما باید دست هایتان را بشویید. از جمله انواع این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وسواس آلودگی همچون شستشوی مکرر دست ها
• وسواس جمع آوری و انباشت اشیای قدیمی و کهنه
• وسواس کنترل کردن مکرر اجاق گاز، قفل ها و سایر وسایل
• وسواس های مذهبی و افکار مربوط به آن ها
• وسواس نظم و ترتیب اشیاء و اجسام اطراف

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

وسواس‌های فکری: از افکار مزاحم تا دغدغه‌های ذهنی ناخواسته

وسواس فکری در واقع افکاری که در ذهن شماست را نشان می دهد. وسواس فکری شامل هیجانات و تفکراتی است که برخلاف میل شما وارد مغزتان می شوند. این تصاویر ذهنی به صورت دائم در ذهن پدیدار می شوند و باعث ایجاد ترس و اضطراب زیادی در فرد خواهند شد.

وسواس‌های عملی: رفتارهای تکراری و آیین‌های اجباری

وسواس های عملی همراه با وسواس های فکری هستند. بدون اینکه شما متوجه شوید، افکاری در ذهن شما جریان پیدا می کنند که شما را ملزم به انجام یک سری کارها می کنند. این افکار با تصاویری همراه هستند تا به شما گوشزد کنند که باید چه کاری انجام دهید. رفتارهای تکرارشونده، آیین های اجباری، کمال گرایی و ... می توانند رفتارهای تکراری را نشان دهند. 

مکانیسم مغز در اختلال وسواس: نقش نوروترنسمیترها و مدارهای عصبی

مغز شما به عنوان فرمان دهنده اختلال وسواس فکری عملی است. وقتی تعادل در هورمون های ترشح شده در مغز تغییر کند، افکار مزاحم ایجاد می شوند. میزان ترشح سروتونین و دوپامین در افراد مبتلا به این اختلال متفاوت است. علاوه بر این، مدارهای عصبی نیز به دلیل فعالیت بسیار زیاد دچار تغییرات شیمیایی می شوند. مغز برای اینکه فرمان های ناشی از افکار را کنترل کند بیشتر کار خواهد کرد. به همین خاطر است که در صورت ابتلا به این اختلال احساس می کنید که همیشه خسته هستید.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

عوامل خطرساز و زمینه‌های ژنتیکی در بروز وسواس فکری عملی

با وجود اینکه هنوز مشخص نیست چرا در بعضی از افراد اختلال وسواس فکری عملی دیده می شود، اما باید بدانید که عوامل خطرساز و زمینه های ژنتیکی زیادی در این موضوع دخیل اند. اگر در یکی از اعضای خانواده شما این سبک وسواس وجود دارد، شما ریسک ابتلا به آن را دارید. علاوه بر این، استرس و اضطراب، تروما، تغییرات مغزی در اثر بیماری ها، باورهای غلط و نادرست ایجاد شده در ذهن، همگی می توانند باعث بروز وسواس فکری عملی شوند.

روش‌های درمانی نوین: از CBT تا مواجهه‌درمانی و پاسخ‌گیری

بهترین روش درمانی اختلال وسواس فکری عملی، مواجهه درمانی و پاسخ گیری است. در این روش فرد در معرض تصاویر و ویدیوهای تحریک کننده وسواس قرار می گیرد. روانشناس با بررسی وضعیت فرد، آموزش هایی را برای انجام کارهایی در موقعیت های معرفی شده می دهد. کم کم این آموزش ها به مدیریت افکار و علائم این اختلال کمک می کنند.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نقش دارودرمانی در کنترل علائم اختلال وسواس فکری عملی

داروها می توانند برای کنترل استرس، اضطراب، تنش های روحی، افسردگی و سایر علائم استفاده شوند. از آنجایی که اختلال وسواس فکری عملی معمولا با علائم ذکر شده همراه است و خود این علائم باعث تشدید محرک های مغزی این اختلال وسواس می شوند، مصرف داروهای مناسب آن ها مهم است. داروهای زیادی برای کنترل علائم این اختلال وسواس وجود دارند. تنها شما باید به روانپزشک مراجعه کنید تا بر اساس وضعیتتان بهترین داروها را تجویز کند.

مهارت‌های سازگاری: زندگی روزمره با وسواس فکری عملی

اختلال وسواس فکری عملی اختلالی است که در زندگی روزمره قطعا با شما خواهد بود. ممکن است در محل کار، هنگام تفریح، مسافرت، رانندگی و هر جای دیگری با این افکار مزاحم مواجه شوید. خود آگاهی در مورد این افکار قدم اول برای کنترل آن ها است. برای پیشگیری از عود مجدد حتما مراجعه به روانشناس به صورت منظم توصیه می شود. ورزش کردن و مشغول بودن خارج از منزل، تا حد زیادی به کنترل علائم کمک می کند.

حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی در مسیر درمان اختلال وسواس

بسیاری از خانواده ها به دلیل مشاهده علائم نگران‌کننده این اختلال سعی می کنند که با افراد مبتلا برخورد خشن و تندی داشته باشند. متاسفانه این موضوع نه تنها به نفع بیمار نیست، بلکه می تواند خطرات جدی را برای تشدید علائم او داشته باشد. باید حتما از افراد مبتلا به این اختلال حمایت کنید. مطمئن باشید که شما به تنهایی قادر به درمان این اختلال در عزیزتان نخواهید بود. او را به آرامش دعوت کنید. آن را برای انجام کارهای منظم گونه و تکرارپذیر منع نکنید. با مراجعه به روانشناس و دریافت راهکارهای حمایتی، به بهبود مسیر درمان اختلال وسواس در افراد کمک کنید.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نتیجه گیری

در این مقاله در مورد اختلال وسواس فکری عملی صحبت کردیم. اختلالی که این روزها برخی از مردم به آن مبتلا هستند و با اینکه می دانند افکار مزاحم می تواند باعث صدمه به روح و روان آن ها شود، اما باز هم قادر به کنترل آن ها نیستند. این نوع وسواس باید حتما درمان شود. با مراجعه به روانشناس مشاور تل و در صورت نیاز دریافت داروهای کنترل کننده علائم، می توانید اختلال را برطرف کرده و با آرامش بیشتری به ادامه زندگی خودتان بپردازید.