نحوه توقیف سهام بورس و سهام عدالت برای مهریه در قانون

مهریه به عنوان یکی از حقوق مالی اساسی زن در عقد ازدواج، در مواردی که زوج از پرداخت آن استنکاف می‌ورزد، از طریق توقیف دارایی‌های او قابل وصول است. توقیف سهام عدالت برای مهریه و توقیف سهام بورس از جمله روش‌های رایج اجرای احکام مالی محسوب می‌شوند، زیرا این دارایی‌ها نقدشوندگی بالایی دارند و قانونگذار راهکارهای مشخصی برای آن‌ها پیش‌بینی کرده است. با افزایش ارزش سهام در بازار سرمایه ایران و توزیع سهام عدالت، زوجه‌ها اغلب به این دارایی‌ها چشم دوخته‌اند تا حقوق خود را احقاق کنند. اما اجرای این توقیف‌ها نیازمند رعایت مراحل قانونی دقیق است تا از اعتراضات بعدی جلوگیری شود. در این مقاله، به بررسی کامل نحوه توقیف سهام بورس و توقیف سهام عدالت برای مهریه، مبانی قانونی، مراحل اجرایی و چالش‌های احتمالی می‌پردازیم. اگر درگیر اجرای مهریه از طریق سهام هستید، دریافت مشاوره حقوقی از متخصصان ضروری است تا فرآیند بدون نقص پیش برود.

فهرست مطالب

• تعریف و مبانی قانونی توقیف سهام برای مهریه
• مراحل اجرایی توقیف سهام در بورس و سهام عدالت
• تفاوت میان سهام بورسی و سهام عدالت در امکان توقیف
• چالش‌ها و موانع احتمالی در توقیف سهام
• نقش نهادهای قضایی و اجرایی در این فرآیند
• جمع‌بندی نهایی و توصیه حقوقی

تعریف و مبانی قانونی توقیف سهام برای مهریه

توقیف سهام به معنای جلوگیری از نقل و انتقال سهام زوج به منظور تأمین مهریه زوجه است. طبق ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی (مصوب 1394)، دادگاه می‌تواند هر دارایی از جمله سهام را توقیف کند. مهریه به عنوان دین ممتاز (ماده 24 قانون حمایت خانواده) اولویت دارد و سهام بورسی یا عدالت زوج قابل توقیف است. قانون بازار اوراق بهادار (مصوب 1384) در ماده 50 اجازه توقیف سهام را به دادگاه می‌دهد و سهام عدالت نیز طبق مصوبه ستاد اجرایی فرمان امام (1399) برای مهریه توقیف‌پذیر است. این مبانی قانونی تضمین می‌کنند که زوجه بتواند حقوق خود را از دارایی‌های مالی زوج وصول کند، بدون اینکه سهام از دسترس خارج شود.

مراحل اجرایی توقیف سهام در بورس و سهام عدالت

اجرای توقیف سهام فرآیندی ساختاریافته است که از صدور حکم مهریه آغاز می‌شود. ابتدا زوجه دادخواست مهریه را در دادگاه خانواده مطرح می‌کند و پس از صدور حکم قطعی، به اجرای احکام مدنی مراجعه می‌نماید. اجرای احکام استعلام سهام زوج را از سازمان بورس و اوراق بهادار یا سامانه سجام درخواست می‌کند. اگر سهام بورسی شناسایی شود، ابلاغ توقیف به کارگزاری صادر می‌شود و نقل و انتقال سهام مسدود می‌گردد. برای توقیف سهام عدالت برای مهریه، استعلام از سامانه سجام یا ستاد اجرایی فرمان امام انجام می‌شود و توقیف تا پرداخت مهریه ادامه دارد. فروش سهام توقیف‌شده از طریق مزایده عمومی یا توافق طرفین صورت می‌گیرد و وجه حاصل به حساب زوجه واریز می‌شود. این مراحل معمولاً 2 تا 6 ماه طول می‌کشد و نیازمند پیگیری مداوم است.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

تفاوت میان سهام بورسی و سهام عدالت در امکان توقیف

سهام بورسی و عدالت هر دو توقیف‌پذیر هستند، اما تفاوت‌های اجرایی دارند. توقیف سهام بورس سریع‌تر است، زیرا سازمان بورس سامانه یکپارچه‌ای برای استعلام و مسدودسازی دارد و سهام قابل نقدشوندگی فوری است. کارگزاری‌ها موظف به اجرای ابلاغ توقیف ظرف 48 ساعت هستند. در مقابل، توقیف سهام عدالت برای مهریه پیچیده‌تر است، زیرا سهام عدالت هنوز به طور کامل قابل معامله نیست و از طریق سامانه سجام یا ستاد اجرایی مدیریت می‌شود. توقیف آن نیاز به ابلاغ به ستاد دارد و نقدشوندگی آن وابسته به آزادسازی سهام است. با این حال، قانونگذار در هر دو مورد، توقیف را برای تأمین مهریه مجاز دانسته و اولویت مهریه را بر نقل و انتقال سهام قرار داده است.

چالش‌ها و موانع احتمالی در توقیف سهام

توقیف سهام با چالش‌هایی همراه است که نیازمند آگاهی حقوقی است. یکی از موانع اصلی، فروش سهام توسط زوج قبل از ابلاغ توقیف است؛ در این صورت، زوجه می‌تواند دعوی ابطال معامله را مطرح کند، زیرا طبق ماده 24 قانون اجرای محکومیت‌های مالی، انتقال پس از مطالبه ممنوع است. چالش دیگر، عدم شناسایی سهام عدالت است که با استعلام از سجام حل می‌شود. در سهام بورسی، کارگزاری‌های متعدد ممکن است استعلام را طولانی کنند، اما ابلاغ الکترونیک به تمام کارگزاری‌ها این مشکل را برطرف کرده است. همچنین، اگر سهام توقیف‌شده برای مهریه کافی نباشد، زوجه می‌تواند دارایی‌های دیگر مانند حساب بانکی را مطالبه کند. این چالش‌ها با پیگیری دقیق اجرای احکام و وکیل متخصص قابل حل هستند.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نقش نهادهای قضایی و اجرایی در این فرآیند

دادگاه خانواده نقش اصلی را در صدور حکم مهریه ایفا می‌کند و اجرای احکام مدنی مسئول توقیف است. سازمان بورس برای سهام بورسی و ستاد اجرایی فرمان امام برای سهام عدالت، ابلاغ را اجرا می‌کنند. دادگاه انقلاب یا کیفری در موارد کلاهبرداری سهام دخیل است. هماهنگی این نهادها از طریق سامانه ثنا انجام می‌شود و زوجه می‌تواند وضعیت را آنلاین پیگیری کند. نقش وکیل در این فرآیند، تسریع استعلام، ابلاغ و مزایده است تا حقوق زوجه سریع‌تر احقاق شود.

جمع‌بندی نهایی و توصیه حقوقی

توقیف سهام بورس و عدالت برای مهریه فرآیندی قانونی و مؤثر است که با رعایت مراحل استعلام، ابلاغ و مزایده، حقوق زوجه را تأمین می‌کند. قانونگذار با اولویت مهریه، این دارایی‌ها را توقیف‌پذیر کرده تا از حقوق مالی زن حفاظت شود. با این حال، چالش‌هایی مانند فروش قبلی سهام یا تأخیر در استعلام وجود دارد که با پیگیری دقیق برطرف می‌شود. در صورت نیاز به دریافت راهنمایی درباره نحوه اجرای مهریه از طریق سهام یا دیگر دارایی‌ها، می‌توانید با مشاوران حقوقی مشاورتل تماس بگیرید. مشاورتل به‌صورت تلفنی، تصویری و آنلاین، خدمات فوری و ۲۴ ساعته ارائه می‌دهد.