برای گرفتن انحصار وراثت به کجا مراجعه کنیم

  • 4 دقیقه

پس از فوت یکی از بستگان، یکی از مهم‌ترین اقدامات حقوقی که وراث باید انجام دهند، دریافت گواهی انحصار وراثت است. این گواهی سندی رسمی است که مشخص می‌کند چه افرادی وراث قانونی متوفی هستند و سهم هر یک از ماترک (اموال باقی‌مانده) چقدر است. بدون این گواهی، انجام بسیاری از امور حقوقی مانند انتقال اموال، دریافت مطالبات مالی متوفی از بانک‌ها و سایر نهادها، و حتی فروش اموال غیرممکن خواهد بود. در این مقاله، به طور دقیق توضیح می‌دهیم که برای دریافت گواهی انحصار وراثت باید به کجا مراجعه کنید و چه مراحلی را طی نمایید.

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

فهرست مطالب

مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

اولین مرحله برای درخواست گواهی انحصار وراثت، مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. این دفاتر در سراسر کشور وجود دارند و وظیفه آنها تسهیل ارتباط مردم با سیستم قضایی است. در این دفاتر، شما می‌توانید دادخواست انحصار وراثت را تنظیم و ثبت کنید.

برای یافتن نزدیک‌ترین دفتر خدمات قضایی به محل سکونت خود، می‌توانید به وبسایت رسمی قوه قضائیه مراجعه کنید یا از طریق تماس با شماره ۱۳۷ اطلاعات لازم را دریافت نمایید. هنگام مراجعه به این دفاتر، باید مدارک لازم را همراه داشته باشید.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

مدارک مورد نیاز برای مراجعه به دفاتر خدمات قضایی

برای ثبت درخواست انحصار وراثت، مدارک زیر را باید همراه داشته باشید:

  1. اصل و کپی شناسنامه متوفی
  2. اصل و کپی گواهی فوت متوفی
  3. اصل و کپی شناسنامه تمامی وراث
  4. اصل و کپی کارت ملی متوفی و تمامی وراث
  5. اصل و کپی عقدنامه همسر متوفی (در صورت وجود)
  6. شجره‌نامه خانوادگی که رابطه وراث با متوفی را نشان دهد

کارشناسان دفاتر خدمات قضایی به شما کمک می‌کنند تا دادخواست انحصار وراثت را به درستی تنظیم کنید و مدارک لازم را ضمیمه نمایید.

مدارک مورد نیاز برای مراجعه به دفاتر خدمات قضایی

دادگاه صالح برای رسیدگی به درخواست انحصار وراثت

پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی، این درخواست به دادگاه صالح ارسال می‌شود. مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست انحصار وراثت، دادگاه خانواده حوزه قضایی آخرین اقامتگاه متوفی است. اگر متوفی اقامتگاه مشخصی در ایران نداشته باشد، دادگاه محل سکونت او در زمان فوت صالح به رسیدگی است.

بر اساس ماده ۲۲ قانون امور حسبی، "رسیدگی به امور حسبی در صلاحیت دادگاه بخش است که در حوزه آن، آخرین اقامتگاه متوفی بوده است." در شهرهایی که دادگاه خانواده تشکیل نشده است، دادگاه عمومی حقوقی صلاحیت رسیدگی به درخواست انحصار وراثت را دارد.

توجه داشته باشید که شما نیازی به مراجعه مستقیم به دادگاه ندارید و تمام مراحل اولیه از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام می‌شود.

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

حالات خاص در تعیین دادگاه صالح

در برخی موارد خاص، تعیین دادگاه صالح ممکن است پیچیده‌تر باشد:

  1. متوفی در ایران اقامتگاه نداشته: اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد، دادگاه محلی که آخرین محل سکونت متوفی در ایران بوده، صالح به رسیدگی است.
  2. متوفی در ایران محل سکونت نداشته: اگر متوفی در ایران محل سکونت نداشته، دادگاه محلی که ماترک (اموال) متوفی در آن واقع است، صلاحیت رسیدگی دارد.
  3. اموال متوفی در چند حوزه قضایی: اگر اموال متوفی در چند حوزه قضایی باشد، دادگاهی که ابتدا درخواست انحصار وراثت به آن تقدیم شده، صالح به رسیدگی است.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

مراجعه به دفاتر اسناد رسمی

در برخی موارد، برای تکمیل فرایند انحصار وراثت ممکن است نیاز به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی نیز باشد. به عنوان مثال، برای تهیه استشهادیه محلی که گاهی برای اثبات انحصار وراث لازم است، می‌توانید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید.

همچنین، پس از صدور گواهی انحصار وراثت، برای انتقال رسمی برخی اموال مانند املاک و خودرو، باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید.

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

مراجعه به دفاتر دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست، برای پیگیری و اطلاع از روند رسیدگی، می‌توانید به دفتر دادگاه خانواده مراجعه کنید. شماره پرونده و شعبه رسیدگی‌کننده را می‌توانید از دفاتر خدمات قضایی دریافت کنید.

در دفتر دادگاه خانواده، می‌توانید از وضعیت پرونده خود مطلع شوید، زمان جلسه رسیدگی را بدانید و در صورت نیاز، لوایح تکمیلی ارائه دهید.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

مراجعه به بانک برای پرداخت هزینه دادرسی

یکی از مراحل درخواست انحصار وراثت، پرداخت هزینه دادرسی است. این هزینه معمولاً از طریق فیش بانکی و به حساب خزانه‌داری کل کشور پرداخت می‌شود. مبلغ دقیق هزینه دادرسی بر اساس تعرفه‌های قوه قضائیه تعیین می‌شود که هر سال ممکن است تغییر کند.

پس از پرداخت هزینه، فیش پرداختی را باید به دفتر خدمات قضایی یا دفتر دادگاه تحویل دهید.

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

مراجعه به روزنامه کثیرالانتشار

یکی دیگر از مراحل ضروری در فرایند انحصار وراثت، انتشار آگهی در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار است. دادگاه پس از بررسی اولیه دادخواست، دستور انتشار آگهی را صادر می‌کند.

شما باید به دفتر یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار (مانند اطلاعات، کیهان، همشهری و غیره) مراجعه کنید و متن آگهی را که دادگاه مشخص کرده، برای انتشار تحویل دهید. پس از انتشار آگهی، باید یک نسخه از روزنامه را به دادگاه ارائه دهید.

هدف از انتشار آگهی، اطلاع‌رسانی به عموم و به ویژه افرادی است که ممکن است ادعای وراثت داشته باشند.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

مراجعه به وکیل دادگستری

اگرچه انجام مراحل انحصار وراثت بدون کمک وکیل نیز امکان‌پذیر است، اما در برخی موارد، به ویژه زمانی که پرونده پیچیده باشد یا اختلافی بین وراث وجود داشته باشد، مراجعه به وکیل دادگستری می‌تواند بسیار مفید باشد.

وکلای متخصص در امور خانواده و ارث می‌توانند در تمام مراحل، از تنظیم دادخواست گرفته تا پیگیری پرونده و حضور در جلسات دادگاه، به شما کمک کنند. آنها همچنین می‌توانند در صورت بروز مشکل یا پیچیدگی در پرونده، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.

مراجعه به وکیل دادگستری

مراجعه به کارشناسان رسمی دادگستری

در برخی موارد، برای ارزیابی ارزش اموال متوفی یا تعیین سهم دقیق هر یک از وراث، ممکن است نیاز به مراجعه به کارشناسان رسمی دادگستری باشد. این کارشناسان می‌توانند در زمینه‌های مختلف مانند ارزیابی املاک، خودرو، جواهرات و سایر اموال با ارزش، نظر تخصصی ارائه دهند.

معمولاً دادگاه در صورت نیاز، دستور ارجاع امر به کارشناس را صادر می‌کند و شما یا وکیل شما باید با مراجعه به کانون کارشناسان رسمی دادگستری، کارشناس مربوطه را انتخاب کنید.

برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

کلام آخر

درخواست و دریافت گواهی انحصار وراثت، اگرچه ممکن است کمی زمان‌بر و پیچیده به نظر برسد، اما با آگاهی از مراحل و مراجع مربوطه، می‌توان این فرایند را به راحتی طی کرد. به طور خلاصه، برای گرفتن گواهی انحصار وراثت ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرد، سپس مراحل قانونی آن را در دادگاه خانواده یا دادگاه عمومی حقوقی طی نمود و در نهایت با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، فرایند انتقال اموال را انجام داد.

در صورتی که با پرونده پیچیده‌ای مواجه هستید یا سؤالات تخصصی دارید، توصیه می‌شود از مشاوره حقوقی استفاده کنید تا با آگاهی کامل از حقوق قانونی خود، این فرایند را طی نمایید.

مشاوره حقوقی تخصصی

زمان قیمت پرداخت
5 دقیقه 69,000 تومان دریافت مشاوره فوری
10 دقیقه 99,000 تومان دریافت مشاوره فوری
15 دقیقه 149,000 تومان دریافت مشاوره فوری
20 دقیقه 179,000 تومان دریافت مشاوره فوری
30 دقیقه 249,000 تومان دریافت مشاوره فوری
60 دقیقه 349,000 تومان دریافت مشاوره فوری
  • کارشناسی ارشد مشاوره
  • مجرب و متخصص
  • حل مشکلات رایج

مشاوره حقوقی فوق تخصصی

زمان قیمت پرداخت
5 دقیقه 99,000 تومان دریافت مشاوره فوری
10 دقیقه 129,000 تومان دریافت مشاوره فوری
15 دقیقه 179,000 تومان دریافت مشاوره فوری
20 دقیقه 239,000 تومان دریافت مشاوره فوری
30 دقیقه 289,000 تومان دریافت مشاوره فوری
60 دقیقه 389,000 تومان دریافت مشاوره فوری
  • دکتری مشاوره
  • بالاترین سطح علمی و تخصص
  • حل مشکلات پیچیده و حساس

سئوالات متداول

امروزه با گسترش خدمات الکترونیک قضایی، امکان ثبت اولیه درخواست انحصار وراثت به صورت آنلاین نیز فراهم شده است. شما می‌توانید با مراجعه به سامانه خدمات الکترونیک قضایی (عدل ایران) به نشانی adliran.ir و با داشتن حساب کاربری، درخواست خود را به صورت آنلاین ثبت کنید. البته پس از ثبت اولیه، برای تکمیل مدارک و امضای نهایی درخواست، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید. همچنین برای مراحل بعدی مانند پیگیری پرونده، شرکت در جلسات دادگاه (در صورت نیاز) و دریافت گواهی نهایی، حضور فیزیکی الزامی است. توجه داشته باشید که حتی در صورت ثبت آنلاین درخواست، نیاز به ارائه اصل مدارک مورد نیاز مانند شناسنامه متوفی، گواهی فوت و شناسنامه وراث وجود دارد.

خیر، لزومی ندارد که تمامی وراث برای درخواست انحصار وراثت مراجعه کنند. هر یک از وراث می‌تواند به تنهایی و از طرف سایر وراث درخواست صدور گواهی انحصار وراثت را ارائه دهد. البته درخواست‌کننده باید مشخصات کامل تمامی وراث را در دادخواست ذکر کند. این مشخصات شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی و آدرس دقیق تمامی وراث است. در برخی موارد، به ویژه اگر اختلافی بین وراث وجود داشته باشد یا برخی از ادعاهای وراثت مورد تردید باشد، ممکن است دادگاه از برخی یا همه وراث بخواهد که در جلسه رسیدگی حضور یابند. همچنین اگر قصد دارید از طریق وکیل اقدام کنید، نیاز به وکالت‌نامه رسمی از سوی متقاضی (یکی از وراث) خواهید داشت.

ملاک تعیین دادگاه صالح برای رسیدگی به درخواست انحصار وراثت، آخرین اقامتگاه قانونی متوفی است، نه محل فوت او. طبق ماده ۲۲ قانون امور حسبی، "رسیدگی به امور حسبی در صلاحیت دادگاه بخش است که در حوزه آن، آخرین اقامتگاه متوفی بوده است." بنابراین حتی اگر شخص در شهری غیر از محل اقامت خود فوت کرده باشد (مثلاً در سفر یا بیمارستانی در شهر دیگر)، باید به دادگاه خانواده یا دادگاه عمومی حقوقی حوزه قضایی آخرین اقامتگاه او مراجعه کرد. اقامتگاه قانونی معمولاً همان آدرسی است که در شناسنامه یا کارت ملی متوفی ثبت شده است. در مواردی که تعیین اقامتگاه قانونی دشوار باشد، می‌توان از محل سکونت دائمی و معمولی متوفی در زمان حیات به عنوان اقامتگاه یاد کرد.