تفاوت لکنت زبان عصبی و لکنت زبان ناشی از عصبانیت

لکنت زبان یکی از رایج‌ترین اختلالات گفتاری است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. اما دو مورد از رایج‌ترین انواع آن، لکنت زبان عصبی و لکنت زبان ناشی از عصبانیت هستند؛ که اگرچه در ظاهر شبیه هم به نظر می‌رسند، اما از نظر علت‌شناسی، نحوه بروز و حتی مسیر درمان، تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. در این مطلب به بررسی دقیق این دو نوع لکنت زبان می‌پردازیم و راه‌های تشخیص و مدیریت آن‌ها را مرور می‌کنیم.

فهرست مطالب

• لکنت زبان عصبی چیست؟
• ویژگی‌های لکنت زبان عصبی:
• لکنت زبان ناشی از عصبانیت چیست؟
• تفاوت‌های کلیدی بین لکنت زبان عصبی و لکنت زبان ناشی از عصبانیت
• چگونه باید با هر کدام برخورد کرد؟
• چه زمانی باید به روان‌شناس یا گفتاردرمان مراجعه کرد؟
• نتیجه‌گیری

لکنت زبان عصبی چیست؟

لکنت زبان عصبی معمولاً ناشی از استرس مزمن، اضطراب‌های اجتماعی، ترس از قضاوت، یا اختلالات روان‌شناختی مانند وسواس، اختلال اضطراب فراگیر یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است. فرد در موقعیت‌هایی که احساس ناامنی، استرس یا ترس دارد، دچار گیر در گفتار یا کشیدگی در صدا می‌شود. این نوع لکنت پیوسته و مزمن است و به مرور زمان می‌تواند با تکرار موقعیت‌های تنش‌زا بدتر شود.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

ویژگی‌های لکنت زبان عصبی:

• در موقعیت‌های پراسترس تشدید می‌شود (مثلاً هنگام صحبت در جمع).
• ممکن است با تپش قلب، عرق کردن و تنش عضلانی همراه باشد.
• گاهی از دوران کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود.
• با جلسات مشاوره روان‌شناسی و درمان‌های گفتاردرمانی قابل بهبود است.

لکنت زبان ناشی از عصبانیت چیست؟

این نوع لکنت معمولاً موقتی و واکنشی است. زمانی که فرد دچار خشم شدید یا عصبانیت ناگهانی می‌شود، مغز به‌طور موقت در پردازش زبان دچار اختلال شده و کنترل عضلات گفتاری را از دست می‌دهد. لکنت در این حالت نتیجه فشار شدید هیجانی است.

ویژگی‌های لکنت زبان ناشی از عصبانیت:

• ناگهانی و موقتی است و اغلب بعد از آرام شدن فرد از بین می‌رود.
• همراه با افزایش ضربان قلب، فریاد یا تُن صدای بلند است.
• در افرادی که به‌طور کلی لکنت ندارند هم ممکن است دیده شود.
• نیاز به درمان تخصصی ندارد، بلکه مدیریت خشم و هیجان راه‌حل اصلی است.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

تفاوت‌های کلیدی بین لکنت زبان عصبی و لکنت زبان ناشی از عصبانیت

اگرچه هر دو نوع لکنت می‌تونن در ظاهر شبیه به هم باشن، اما از نظر علت، نحوه بروز و روش درمان با هم فرق‌های اساسی دارن. در ادامه، این تفاوت‌ها رو به صورت جزئی بررسی می‌کنیم:

1. نوع بروز: لکنت زبان عصبی معمولاً حالت مزمن و طولانی‌مدت داره. این نوع لکنت در طول زمان و با تکرار موقعیت‌های استرس‌زا خودش رو بیشتر نشون می‌ده و ممکنه سال‌ها ادامه پیدا کنه.

اما لکنت ناشی از عصبانیت معمولاً ناگهانی و گذراست. یعنی فقط در لحظه‌های اوج خشم یا تنش بروز می‌کنه و بعد از آرام شدن فرد، خودبه‌خود از بین می‌ره.

2. علت اصلی: لکنت عصبی معمولاً به دلیل اضطراب، استرس مزمن، اختلالات روانی مثل اضطراب اجتماعی یا PTSD به وجود میاد.

در مقابل، لکنت ناشی از عصبانیت ناشی از فوران هیجانات و خشم شدیدیه که در لحظه باعث اختلال موقت در عملکرد سیستم گفتاری می‌شه.

3. واکنش در زمان تنش: در لکنت عصبی، شدت اختلال گفتاری با بالا رفتن استرس بیشتر می‌شه؛ یعنی هر چه موقعیت پراسترس‌تر باشه، لکنت هم شدیدتر بروز می‌کنه.

اما در لکنت ناشی از عصبانیت، اختلال فقط در زمان عصبانیت رخ می‌ده و با پایین اومدن تنش عصبی به سرعت از بین می‌ره.

4. مسیر درمان: درمان لکنت عصبی نیازمند مداخله تخصصی مثل مشاوره روان‌شناسی، درمان شناختی رفتاری (CBT)، گفتاردرمانی و تمرینات ذهن‌آگاهی هست.

در حالی‌که برای لکنت ناشی از عصبانیت، تمرکز اصلی روی مدیریت هیجانات و تکنیک‌های کنترل خشمه و معمولاً نیازی به درمان طولانی‌مدت نداره.

5. سن بروز: لکنت عصبی اغلب از کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شه و در صورت عدم درمان ممکنه تا بزرگسالی ادامه پیدا کنه.

اما لکنت ناشی از عصبانیت بیشتر در بزرگسالی و فقط در موقعیت‌های خاص بروز پیدا می‌کنه و در کودکان نادرتره.

6. پایداری بعد از فروکش احساسات: لکنت عصبی حتی بعد از آرام شدن هم ممکنه باقی بمونه یا فقط کمی کاهش پیدا کنه، چون ریشه در ساختار ذهنی و روانی داره.

در حالی‌که لکنت ناشی از عصبانیت با فروکش خشم، سریع از بین می‌ره و اثری باقی نمی‌ذاره.

چگونه باید با هر کدام برخورد کرد؟

• درمان لکنت زبان عصبی نیاز به جلسات مشاوره روان‌شناسی، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، تمرین‌های گفتاری و تمرینات آرام‌سازی مانند مدیتیشن دارد. این فرآیند ممکن است چندین هفته یا ماه زمان ببرد.
• برای لکنت زبان ناشی از عصبانیت، تمرکز باید روی مدیریت خشم، شناسایی محرک‌های خشم، یادگیری تکنیک‌های آرام‌سازی فوری (مثل تنفس عمیق، شمارش معکوس، دور شدن از موقعیت تحریک‌کننده) باشد.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

چه زمانی باید به روان‌شناس یا گفتاردرمان مراجعه کرد؟

اگر لکنت زبان شما یا فردی از اطرافیانتان، پایدار، مزمن یا رو به وخامت است، حتماً نیاز به ارزیابی روان‌شناسی و گفتاردرمانی دارید. مراکز مشاوره تلفنی نیز می‌توانند در مرحله اول، راهنمایی اولیه را در اختیار شما قرار دهند و مسیر درمان را مشخص کنند.

نتیجه‌گیری

تفاوت لکنت زبان عصبی با لکنت زبان ناشی از عصبانیت در منشأ بروز، شدت و ماندگاری آن‌هاست. شناخت دقیق این تفاوت‌ها می‌تواند به فرد کمک کند تا راه درمان مناسب را انتخاب کند. لکنت زبان عصبی اغلب به روان‌درمانی نیاز دارد، در حالی‌که لکنت زبان ناشی از عصبانیت با کنترل هیجانات قابل حل است. در هر صورت، نادیده گرفتن این اختلال گفتاری ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس و افزایش مشکلات ارتباطی در بلندمدت شود.