مهر و موم ترکه بدون گواهی انحصار وراثت (1404)

مهر و موم ترکه اقدامی قانونی برای حفظ اموال متوفی پیش از تقسیم ارث است که بر اساس مواد 162 تا 201 قانون امور حسبی (مصوب 1319) انجام می‌شود. این فرآیند برای جلوگیری از تضییع، تصرف غیرقانونی یا مفقود شدن اموال متوفی توسط وراث، طلبکاران یا اشخاص دیگر صورت می‌گیرد. برخلاف تصور رایج، مهر و موم ترکه نیازی به دریافت گواهی انحصار وراثت ندارد و می‌تواند بلافاصله پس از فوت متوفی درخواست شود. این مقاله شرایط، مراحل، مدارک لازم، نحوه رسیدگی، موانع احتمالی و نکات حقوقی مهر و موم ترکه بدون گواهی انحصار وراثت را بررسی می‌کند. اگر نگران حفظ اموال متوفی هستید، پیگیری این فرآیند با آگاهی حقوقی می‌تواند موثر باشد.

فهرست مطالب

• مهر و موم ترکه چیست؟
• اهمیت مهر و موم ترکه
• شرایط مهر و موم ترکه بدون گواهی انحصار وراثت
• مراحل مهر و موم ترکه
• مدارک لازم
• نحوه رسیدگی و اثبات
• موانع احتمالی
• نکات کلیدی برای موفقیت
• نقش وکیل در مهر و موم ترکه
• کلام آخر

مهر و موم ترکه چیست؟

مهر و موم ترکه، اقدامی قضایی است که طی آن اموال متوفی (ترکه) توسط شورای حل اختلاف شناسایی، فهرست‌برداری و پلمپ می‌شود تا از دستکاری یا انتقال غیرقانونی جلوگیری شود. این اقدام معمولاً در مواردی مانند اختلاف بین وراث، وجود طلبکاران، یا احتمال حیف‌ومیل اموال درخواست می‌شود. مهر و موم نیازی به تعیین وراث (از طریق گواهی انحصار وراثت) ندارد و صرفاً برای حفظ اموال انجام می‌شود.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

اهمیت مهر و موم ترکه

• حفظ اموال: از تصرف غیرقانونی یا حیف‌ومیل اموال توسط وراث یا دیگران جلوگیری می‌کند.
• شفافیت: فهرست‌برداری دقیق اموال، مبنایی برای تقسیم عادلانه ارث فراهم می‌کند.
• حمایت از طلبکاران: حقوق طلبکاران متوفی تا زمان تسویه دیون حفظ می‌شود.
• کاهش اختلافات: از بروز دعاوی ملکی یا مالی بین وراث پیشگیری می‌کند.

مثال: پس از فوت فردی، یکی از وراث به دلیل اختلاف با دیگران، درخواست مهر و موم ترکه داد تا اموال (خانه و خودرو) تا تعیین تکلیف نهایی حفظ شوند.

شرایط مهر و موم ترکه بدون گواهی انحصار وراثت

طبق ماده 162 قانون امور حسبی، مهر و موم ترکه در شرایط زیر قابل درخواست است:

• درخواست ذی‌نفع: وراث، وصی، موصی‌له، طلبکاران یا هر شخص دارای نفع (مانند شریک تجاری متوفی) می‌توانند درخواست کنند.
• فوت متوفی: ارائه گواهی فوت الزامی است، اما نیازی به شناسایی وراث نیست.
• وجود اموال: ترکه باید شامل اموال منقول (مانند خودرو) یا غیرمنقول (مانند ملک) باشد.
• عدم نیاز به انحصار وراثت: مهر و موم می‌تواند پیش از صدور گواهی انحصار وراثت انجام شود.

نکته کلیدی: مهر و موم اختیاری است، مگر در مواردی که قانون (مانند وجود ورثه صغیر یا غایب) آن را الزامی کند (ماده 165 قانون امور حسبی).

مراحل مهر و موم ترکه

1. ارائه درخواست به شورای حل اختلاف:

   • محل مراجعه: شورای حل اختلاف محل اقامت متوفی یا محل وقوع اموال.
   • اقدام: تنظیم و ارائه دادخواست مهر و موم ترکه توسط ذی‌نفع یا وکیل.
   • هزینه: حدود 200,000 تا 500,000 تومان (1404)، بسته به ارزش ترکه.

2. ثبت دادخواست:

   • درخواست از طریق سامانه ثنا (sana.adliran.ir) یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می‌شود.
   • مدارک لازم (مانند گواهی فوت) بارگذاری می‌شوند.

3. بررسی و فهرست‌برداری:

   • شورای حل اختلاف نماینده‌ای (مانند ضابط قضایی) برای بازدید محل اموال اعزام می‌کند.
   • اموال فهرست‌برداری شده و در صورت نیاز (مانند پول نقد یا اشیای قیمتی) به امانت سپرده می‌شوند.
     

     برای دریافت مشاوره فوری، شماره موبایل خود را وارد نمایید.

     ثبت درخواست مشاوره

4. مهر و موم اموال:

   • اموال منقول (مانند طلا) پلمپ شده و غیرمنقول (مانند خانه) با نصب تابلو یا قفل مهر و موم می‌شوند.
   • صورت‌جلسه مهر و موم تنظیم و امضا می‌شود.

5. رفع مهر و موم:

   • پس از صدور گواهی انحصار وراثت یا تسویه دیون، ذی‌نفع می‌تواند درخواست رفع مهر و موم کند (ماده 192 قانون امور حسبی).

مدت زمان: 1 تا 3 ماه، بسته به تعداد اموال و پیچیدگی پرونده.

مدارک لازم

• کپی مصدق گواهی فوت متوفی (از ثبت احوال یا سامانه death.sabteahval.ir).
• کپی کارت ملی و شناسنامه درخواست‌دهنده.
• مدارک اثبات ذی‌نفع بودن (مانند سند مالکیت مشترک، قرارداد طلب، یا وصیت‌نامه).
• لیست تقریبی اموال متوفی (در صورت امکان).
• آدرس دقیق محل اموال (برای بازدید نماینده شورا).

نکته: اگر درخواست‌دهنده وکیل باشد، وکالت‌نامه رسمی نیز لازم است.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نحوه رسیدگی و اثبات

• ثبت درخواست: دادخواست در سامانه ثنا ثبت و به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود.
• بررسی مدارک: شورا گواهی فوت و مدارک ذی‌نفع را بررسی می‌کند.
• بازدید و فهرست‌برداری: نماینده شورا با حضور درخواست‌دهنده یا وکیل، اموال را شناسایی و فهرست می‌کند.
• صدور دستور مهر و موم: پس از تأیید، دستور مهر و موم صادر و اجرا می‌شود.
• اعتراض: سایر ذی‌نفعان می‌توانند ظرف 10 روز به دستور مهر و موم اعتراض کنند (ماده 169 قانون امور حسبی).

روش اثبات: اثبات ذی‌نفع بودن با ارائه مدارک (مانند گواهی فوت یا سند) انجام می‌شود. نیازی به اثبات وراثت نیست، زیرا مهر و موم پیش از انحصار وراثت قابل انجام است.

موانع احتمالی

• نقص مدارک: عدم ارائه گواهی فوت یا مدارک ذی‌نفع، فرآیند را متوقف می‌کند.
• اختلاف ذی‌نفعان: اعتراض سایر وراث یا طلبکاران می‌تواند رسیدگی را طولانی کند.
• عدم شناسایی اموال: اگر محل اموال مشخص نباشد، فهرست‌برداری دشوار است.
• اموال غیرقابل مهر و موم: اموال روزمره (مانند لباس) یا اموال در دسترس دیگران ممکن است مهر و موم نشوند (ماده 171 قانون امور حسبی).
• تأخیر در اجرا: کمبود نیروی اجرایی در شورا می‌تواند فرآیند را کند کند.

نکات کلیدی برای موفقیت

• دادخواست دقیق: شرح درخواست را با استناد به مواد 162 و 165 قانون امور حسبی تنظیم کنید.
• مدارک کامل: گواهی فوت و مدارک ذی‌نفع را مرتب ارائه دهید.
• آدرس دقیق: محل اموال را با جزئیات (مانند پلاک ثبتی) مشخص کنید.
• پیگیری منظم: با کد رهگیری سامانه ثنا، وضعیت پرونده را بررسی کنید.
• استفاده از وکیل: وکیل می‌تواند فرآیند را سریع‌تر و با دقت پیش ببرد.

نقش وکیل در مهر و موم ترکه

وکلای متخصص دعاوی ارث می‌توانند فرآیند مهر و موم ترکه را به‌صورت غیرحضوری یا با حداقل حضور مدیریت کنند:

• تنظیم دادخواست: وکیل درخواست را با استناد به قانون امور حسبی تنظیم می‌کند.
• جمع‌آوری مدارک: مدارک لازم را از درخواست‌دهنده دریافت و ارائه می‌دهد.
• پیگیری در سامانه ثنا: وکیل ابلاغیه‌ها را بررسی و مراحل را مدیریت می‌کند.
• حضور در بازدید: وکیل می‌تواند در فهرست‌برداری و مهر و موم نماینده باشد.
• رفع موانع: در صورت اعتراض یا نقص مدارک، وکیل اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

مثال: طلبکاری با کمک وکیل، اموال متوفی را پیش از انحصار وراثت مهر و موم کرد تا از انتقال غیرقانونی جلوگیری شود.

کلام آخر

مهر و موم ترکه بدون گواهی انحصار وراثت، راهکاری قانونی برای حفظ اموال متوفی است که طبق قانون امور حسبی توسط شورای حل اختلاف انجام می‌شود. با ارائه دادخواست، گواهی فوت و مدارک ذی‌نفع، می‌توانید از تضییع ترکه جلوگیری کنید. استفاده از مشاوره حقوقی با وکیل متخصص دعاوی ارث، فرآیند را سریع‌تر و دقیق‌تر می‌کند، به‌ویژه برای افرادی که امکان حضور ندارند. اگر نگران اموال متوفی هستید، فوراً دادخواست مهر و موم را ثبت کرده و با آگاهی حقوقی یا کمک وکیل، حقوق خود را پیگیری کنید.