به غیر از مهریه، زن چه حقوقی دارد؟ | بررسی کامل حقوق مالی و قانونی زنان

وقتی صحبت از حقوق مالی زنان در ازدواج می‌شود، اغلب فقط از مهریه نام برده می‌شود. در حالی که قانون مدنی ایران و همچنین فقه اسلامی، حقوق گسترده‌تری برای زنان در نظر گرفته‌اند که بسیاری از آن‌ها جنبه‌های حمایتی، مالی و حقوقی بسیار مهمی دارند. این حقوق، هم در دوران زندگی مشترک و هم در زمان طلاق قابل پیگیری هستند. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان با مسائل حقوقی در حوزه خانواده و ازدواج مواجه هستید، مشاوره حقوقی تخصصی با وکیل خانواده می‌تواند مسیر را برای رسیدن به حق‌تان شفاف‌تر و سریع‌تر کند.

فهرست مطالب

• ۱. نفقه
• ۲. اجرت‌المثل ایام زوجیت
• ۳. شرط تنصیف دارایی (در صورت درج در عقدنامه)
• ۴. حضانت فرزند
• ۵. شرط ضمن عقد (حق تحصیل، اشتغال، خروج از کشور و...)
• ۶. جهیزیه
• ۷. هدایا و اموال شخصی
• ۸. ارث
• کلام پایانی

۱. نفقه

زن در زندگی مشترک مستحق دریافت نفقه است. نفقه شامل هزینه‌های اساسی زندگی مانند:

• غذا
• پوشاک
• مسکن
• درمان
• بهداشت
• وسایل زندگی متعارف با شأن زن

پرداخت نفقه یک وظیفه قانونی و شرعی مرد است و زن حتی اگر تمکن مالی داشته باشد، از این حق محروم نمی‌شود، مشروط بر آنکه از شوهر خود تمکین کرده باشد.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

۲. اجرت‌المثل ایام زوجیت

اگر زن بدون اینکه وظیفه شرعی یا قراردادی داشته باشد، در منزل شوهر کارهایی مثل خانه‌داری، مراقبت از فرزندان یا کمک به امور اقتصادی انجام داده باشد، می‌تواند اجرت‌المثل (پاداش مالی) آن را مطالبه کند.
این مبلغ بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری و با توجه به سال‌های زندگی مشترک، نوع فعالیت‌ها و تأثیر آن‌ها محاسبه می‌شود.

۳. شرط تنصیف دارایی (در صورت درج در عقدنامه)

برخی از عقدنامه‌ها حاوی شرطی به نام تنصیف دارایی هستند. اگر مرد این شرط را امضا کرده باشد و طلاق به‌درخواست او باشد، زن حق دارد تا نصف دارایی‌هایی را که مرد پس از ازدواج کسب کرده، دریافت کند.
این شرط یکی از ابزارهای قوی برای حمایت مالی از زن در صورت جدایی ناخواسته است.

۴. حضانت فرزند

بر اساس قانون، مادر تا ۷ سالگی حضانت فرزند را دارد (در حال حاضر پسر و دختر هر دو). پس از آن، حضانت با پدر است، اما مادر می‌تواند در صورت اثبات عدم صلاحیت پدر یا وجود شرایط خاص، حضانت را تمدید یا باز پس بگیرد.

در کنار حضانت، حق ملاقات نیز از حقوق مهم زن در صورت واگذاری حضانت است.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

۵. شرط ضمن عقد (حق تحصیل، اشتغال، خروج از کشور و...)

در زمان عقد، زن و شوهر می‌توانند شروطی را در سند رسمی ازدواج ثبت کنند که ضمانت اجرایی دارد. مهم‌ترین این شروط:

• اجازه اشتغال
• ادامه تحصیل
• حق خروج از کشور بدون اجازه شوهر
• تعیین محل سکونت

اگر این موارد در عقدنامه ذکر شده باشند، زن می‌تواند بدون مراجعه به دادگاه، از آن‌ها استفاده کند.

۶. جهیزیه

جهیزیه‌ای که زن به خانه شوهر می‌آورد، مالکیت آن متعلق به خود زن است. در صورت جدایی یا اختلاف، زن می‌تواند اقلام جهیزیه را بر اساس سیاهه و فاکتور رسمی یا شهود، باز پس گیرد.

۷. هدایا و اموال شخصی

هدایایی که در دوران عقد یا زندگی مشترک داده شده‌اند، در صورتی که پس‌دادن‌شان شرط نشده باشد، متعلق به زن است. البته برخی از این موارد مثل طلا، ملک یا خودرو نیاز به اسناد اثباتی دارند.

۸. ارث

در صورت فوت شوهر، زن از دارایی او ارث می‌برد. مقدار ارث زن بسته به داشتن فرزند یا نبود فرزند متفاوت است (¼ یا ⅛ دارایی).

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

کلام پایانی

حقوق زنان در نظام حقوقی ایران، بسیار گسترده‌تر از مهریه است. مهریه تنها یکی از راه‌های حمایت مالی از زن در چارچوب ازدواج محسوب می‌شود. نفقه، اجرت‌المثل، شرط تنصیف دارایی و سایر مواردی که ذکر شد، همگی در مسیر احقاق حق زن اهمیت دارند.

اگر به عنوان زن یا خانواده‌ای که درگیر مسائل حقوقی هستید، نیاز به راهنمایی دارید، مشاوره حقوقی با وکیل متخصص خانواده می‌تواند از تضییع حقوق‌تان جلوگیری کند و در روند دادرسی کمک بزرگی باشد.