کمالگرایی چیست؟

کمالگرایی به چه معناست؟ این سؤال ذهن اکثر افراد را به خود مشغول نموده است. ما در طول زندگی دائماً در معرض ارزیابی، انتقاد، اصلاح و پاداش هستیم. جامعه به طور مکرر به ما می گوید که ما خوب عمل کرده ایم یا نکرده ایم (آنتونی و سوینسون، 2009). ما نه تنها تقاضاهای فزاینده ای از بیرون را تجربه می کنیم ، بلکه "بسیاری از مردم از درون برای موفقیت یا عملکرد در سطح خاصی احساس فشار می کنند" (Antony & Swinson, 2009, p. 16). چنین انتظاراتی و نیاز ظاهری به کمال می تواند طاقت فرسا و به مرور زمان آسیب زا باشد. در حالی که آرزوی بهبود عملکرد و رعایت استانداردهای بالا اشتباه نیست، اما همیشه مفید نیست که هر چیزی را که از کمال برخوردار نیست غیرقابل قبول تلقی کنیم. برای آشنایی بیشتر با کمال گرایی و خصوصیات آن باید از مشاوره روانشناسی کمک گرفت.

فهرست مطالب

• مفهوم اصلی کمالگرایی در روانشناسی
•  ریشه‌های تاریخی و اجتماعی کمالگرایی
•  انواع مختلف کمالگرایی از نگاه روانشناسان
• تفاوت کمالگرایی سازنده و مخرب
•  نشانه ‌های رفتاری و روانی کمالگرایی
• پیامدهای منفی کمالگرایی بر سلامت روان
• عوامل شکل‌گیری کمالگرایی در افراد
•  راهکارهای مقابله با افکار کمالگرایانه
• نقش خانواده و جامعه در ایجاد کمالگرایی
•  درمان و مدیریت کمالگرایی از دیدگاه متخصصان
• کلام آخر

مفهوم اصلی کمالگرایی در روانشناسی

کمالگرایی به چه معناست؟ «کمال گرایی یک ویژگی شخصیتی مشترک است که می ‌تواند بر همه حوزه های زندگی تأثیر بگذارد» (Stoeber, 2018, p. 27.) همچنین پیچیده و چند بعدی است و تأثیرات مثبت و منفی بر شخصیت ما و نحوه تفکر، احساس و رفتار ما دارد. در حالی که تعیین استانداردهای بالا و هدف گذاری برای موفقیت می تواند به ما در رسیدن به اهداف و بهبود عملکرد کمک کند، کمال گرایی می تواند ما را به سمت انتظارات غیرممکن سوق دهد (تامسون، 2019)

کمالگرایی باید کنترل شده باشد، اگر از کنترل خارج شود فرد را به سمت مسیری پر از ناراحتی و احساس شکست می فرستد. اما کمال گرایی کنترل شده می تواند نقش انگیزه را برای رساندن فرد به موفقیت اعمال نماید.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

 ریشه‌های تاریخی و اجتماعی کمالگرایی

بعد از اینکه متوجه شدیم که کمالگرایی به چه معناست حالا باید درباره ریشه این خصوصیت اطلاعاتی کسب کنیم. طبق تحقیقات انجام شده کمال گرایی به عنوان یک "اپیدمی پنهان" دوران مدرن توصیف شده است. بیشتر به دست آورید، بیشتر داشته باشید، بیشتر باش، کامل باش، همه این فشارها با افزایش نرخ اضطراب، افسردگی و سایر مسائل مربوط به سلامت روان مرتبط است. به نظر می رسد که ریشه های این بیماری مدرن به شیوه های اجتماعی و معنوی باز می گردد که از قرون وسطی آغاز شده است.

کمالگرایی در واقع در روان فرد ریشه دارد و برای نخستین بار توسط آلفرد آدلر مورد تحقیق قرار گرفت. گوردون فلِت و پل هویت هم دو روان شناس مدرنی بودند که بعدها به بررسی این موضوع پرداختند. امروزه هم کمال گرایی در حال رشد می باشد و تحت تأثیر شبکه های اجتماعی و رسانه ها این رشد بیشتر هم شده است. وقتی فرد عادی و یا فردی که تا حدودی زمینه کمال گرایی دارد با زندگی افرادی مثل بلاگر ها در رسانه مجازی روبرو می شود، اهداف زندگیش را زندگی به ظاهر بی عیب و نقص آن ها قرار می دهد.

 انواع مختلف کمالگرایی از نگاه روانشناسان

کمالگرایی از نظر روانشناسان در سه نوع می باشد که هر کدام از انواع کمال گرایی ویژگی های خاص خود را دارند. این سه نوع کمال گرایی عبارتند از:

۱– کمال گرایی خود محور:

کمال گرایی خود محور هنگامی بروز پیدا می کند که فرد انتظارات زیادی از خود داشته و برای رسیدن به آن ها تلاش نماید. فرد خود را بدون عیب و نقص می بیند و شکست را عیب شخصیتی می داند. این فرد در انجام کار ها وسواس داشته و کارهای طولانی مدت و سخت را برای رسیدن به اهدافش انجام می دهد.

۲– کمال گرایی دیگر محور:

در کمالگرایی دیگر محور فرد برای دیگران استاندارد هایی نامعقول تعیین کرده و معتقد است دیگران باید بدون نقص رفتار کنند، یعنی شکست نخورند. از ویژگی های این افراد می توان به زیاد انتقاد کردن از دیگران، نا امید شدن از دیگران، مشکل داشتن در انجام کارهای تیمی و... اشاره نمود.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

۳– کمال‌ گرایی القا شده از سمت جامعه:

کمالگرایی القا شده زمانی بروز پیدا می کند که فرد فکر می کند اطرافیان از او انتظار شکست ندارند و باید کامل باشد. این نوع کمال گرایی را فرهنگ و جامعه ایجاد می کنند و اضطراب و همچنین استرس به فرد وارد می نمایند. فرد در این نوع کمال گرایی احساس می کند فشار زیادی جهت جلب نظر دیگران باید تحمل کند. از قضاوت و مورد انتقاد قرار گرفتن ترس دارد و سعی می کند به چیزی که برای او تعریف کرده اند برسد.

ناگفته نماند بعضی از افراد هر سه نوع کمال گرایی را با هم دارند. مشکلات این افراد بسیار زیاد خواهد بود و حتماً باید برای رفع مشکل خود به مشاوره روانشناسی بروند.

تفاوت کمالگرایی سازنده و مخرب

کمالگرایی سازنده همان کمال گرایی کنترل شده می باشد، در واقع وقتی فردی کمال گرایی را در خود کنترل نماید و از آن به عنوان انگیزه استفاده کند، پیشرفت کرده و به موفقیت می رسد. در کمال گرایی سازنده فرد اهداف منطقی داشته و از پیشرفت خود به سمت آن اهداف لذت می برد. اما در کمالگرایی مخرب فرد چون اهدافی غیر واقعی دارد هر چقدر هم پیشرفت کند نا راضی است.

 نشانه ‌های رفتاری و روانی کمالگرایی

از نشانه ها و علائم رفتاری و روانی افراد کمال گرا می توان به موارد زیر اشاره نمود.

۱– خود را مورد انتقاد قرار می دهند.

۲– ترس دارند از اینکه شکست بخورند.

۳– به نظر دیگران زیاد از حد اهمیت می دهند.

۴– استاندارد های سطح بالا و غیر ممکن می گذارند.

۵– انتظارات بیش از حد دارند.

و ... .

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

پیامدهای منفی کمالگرایی بر سلامت روان

کمالگرایی در واقع خواستن و رفتن به سمت یک نا ممکن است. هر چه بیشتر تلاش کنید برای رسیدن بیشتر از آن دور می‌ شوید، تلاش برای کمال در این صورت می ‌تواند منجر به نتایج منفی گردد. بعضی از پیامد های منفی کمال گرایی عبارتند از: اهمال کاری ، تمایل به دوری از چالش ‌ها، داشتن تفکر همه یا هیچ، انجام مقایسه‌ های سمی و همچنین داشتن کمبود خلاقیت. کمال گرایی معمولاً با افسردگی ، اختلال و وسواس فکری، اضطراب، اختلال خوردن و خودکشی افراد همراه می باشد.

عوامل شکل‌گیری کمالگرایی در افراد

بعد از آشنایی با این مفهوم که کمالگرایی به چه معناست نوبت به شناخت عوامل شکل گیری آن می رسد. از عوامل شکل گیری کمال گرایی می توان به والدین کمالگرا، محیط تأثیر گذار روی فرد، فشار های درونی که به فرد وارد می شوند و ... اشاره نمود.

 راهکارهای مقابله با افکار کمالگرایانه

از راهکار های درمان کمالگرایی و مقابله با افکار کمالگرایانه مقایسه نکردن خود با دیگران است. سعی کنید اهدافی واقعی برای خود انتخاب کرده و برای رسیدن به آن ها تلاش نمایید. باید سعی کنید برای افکار خود بیشتر از افکار دیگران ارزش قائل باشید. از افکاری که به عملکرد شما نمره بیست یا صفر می دهند دست بر دارید.

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

نقش خانواده و جامعه در ایجاد کمالگرایی

خانواده نقش بسزایی در بروز کمالگرایی در فرد دارد. وقتی والدین سخت ‌گیر، پرخاشگر و متوقع باشند و شکست را قبول نکنند مطمئنا کودکانی کمالگرا تحویل جامعه می دهند. در اجتماع هم تصاویری که در رسانه ها پخش می شوند تصاویری از زندگی های کامل و بی عیب و نقص هستند. فرهنگ رقابتی مانند رقابت در تحصیل که در بین افراد جامعه رایج شده است هم، یکی از عوامل بروز کمال گرایی در افراد می باشد.

 درمان و مدیریت کمالگرایی از دیدگاه متخصصان

چندین راهکار توسط متخصصان برای درمان کمالگرایی معرفی شده است، بعضی از این راهکارها عبارتند از:

۱– دوری از افکار کمال گرایانه.

۲– آگاهی از تمایلات خود.

۳– تمرکز روی نکات مثبت زندگی خود.

۴– کاهش دادن فشار روحی و جسمی روی خود.

۵– انتخاب اهداف معقول تر و واقعی تر.

و... .

درخواست مشاوره از طریق واتساپ

کلام آخر

ما در این مقاله اطلاعات لازم در مورد اینکه کمالگرایی به چه معناست و چگونه درمان می شود را در اختیار شما قرار داده ایم، امیدواریم مفید باشند. کمال گرایی روی تمام جنبه های زندگی افراد تأثیر گذاشته و آن ها را به محدودیت می کشاند. برای درمان این اختلال باید حتماً به روانشناس مراجعه کرد.